Στις 16 Ιουνίου στις Πρέσπες οι ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς και Νικολά Ντιμιτρόφ θα μονογράψουν το πλαίσιο συμφωνίας το οποίο επετεύχθη μεταξύ Αλέξη Τσίπρα και Ζόραν Ζάεφ την Τρίτη 12 του τρέχοντος μηνός. Η διαδικασία θα είναι μακρά και καθόλου εύκολη αφού ήδη χώρες όπως η Γαλλία και η Αυστρία διατηρούν σοβαρές επιφυλάξεις για ισονομία μελών στην Ε.Ε.Τα αμέσως επόμενα 24ωρα η Βουλή των Σκοπίων θα κληθεί να επικυρώσει το πλαίσιο συμφωνίας. Η επικύρωση θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στις 28 και 29 Ιουνίου. Σε αυτήν τη Σύνοδο και μετά την επικύρωση του πλαισίου συμφωνίας από τη Βουλή των Σκοπίων η Ελλάδα θα συναινέσει προφορικά στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων μεταξύ της «Βόρειας Μακεδονίας» και της Ε.Ε., οι οποίες θα ακολουθήσουν το χρονοδιάγραμμα στο οποίο έχει καταλήξει η Ε.Ε. και που προβλέπει πως οι χώρες των δυτικών Βαλκανίων θεωρητικά θα ενταχθούν έως το 2025. Οι χώρες αυτές κατ’ αρχάς είναι η Σερβία, το Μαυροβούνιο, η «Βόρεια Μακεδονία», η Αλβανία, το Κόσοβο και βεβαίως αν όλα εξελιχθούν ομαλά και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Η διαδικασία θα είναι μακρά και καθόλου εύκολη, αφού ήδη χώρες όπως η Γαλλία και η Αυστρία διατηρούν σοβαρές επιφυλάξεις για ισονομία μελών στην Ε.Ε. Αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στα τέλη Ιουνίου και μέχρι την 11η Ιουλίου θα πρέπει να έχει διεξαχθεί στη «Βόρεια Μακεδονία» το δημοψήφισμα. Αν η απόφαση των πολιτών είναι θετική, τότε η Ελλάδα στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ την 11η Ιουλίου θα προχωρήσει σε πρόσκληση προς τη «Βόρεια Μακεδονία» για να ενταχθεί στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.
Έπειτα και από αυτήν την ενέργεια θα πρέπει να αρχίσουν οι διαδικασίες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται εντός της «Β. Μακεδονίας» και του πολιτικού της συστήματος για την αλλαγή του προοιμίου του Συντάγματος και των άρθρων εκείνων τα οποία αναφέρονται σε αλυτρωτισμό. Η διαδικασία αυτή, η οποία είναι χρονοβόρα και πολιτικά πολύπλοκη, θα διαρκέσει μερικούς μήνες. Δεν έχει γίνει ακόμη απόλυτα γνωστή η χρονική ρήτρα η οποία έχει προβλεφθεί από το πλαίσιο συμφωνίας Τσίπρα-Ζάεφ. Εικάζεται πως η χρονική αυτή ρήτρα είναι διάρκειας 16-18 μηνών. Εικάζεται, επίσης, πως οι συσχετισμοί στο πολιτικό σύστημα της «Βόρειας Μακεδονίας» θα επιτρέψουν τη συνταγματική αυτή αναθεώρηση. Όταν ολοκληρωθεί και αυτή η φάση, τότε η Ελληνική Βουλή θα κληθεί να επικυρώσει το σύνολο της συμφωνίας. Όταν όλα έχουν εξελιχθεί ομαλά, τότε θα αρθούν και όλες οι ελληνικές επιφυλάξεις έναντι της πορείας των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της «Βόρειας Μακεδονίας» με την Ε.Ε. αλλά και έναντι της πλήρους ενσωμάτωσης της χώρας αυτής στο ΝΑΤΟ. Με λίγα λόγια, δεν υπάρχει ένας αυτόματος πιλότος ως προς την ολοκλήρωση του πλαισίου συμφωνίας, αλλά αντίθετα έχει προσδιοριστεί ένας οδικός χάρτης με φάσεις και βήματα τα οποία οδηγούν στην ολοκλήρωσή της.
Τα ερωτήματα και οι επιφυλάξεις
Υφίστανται, όμως, ορισμένα ερωτήματα, τα οποία δεν έχουν μέχρι στιγμής απαντηθεί. Για να εισέλθει μια χώρα στη Βορειοατλαντική Συμμαχία αποφαίνονται τα κοινοβούλια των υφισταμένων κρατών-μελών. Αυτό σημαίνει πως μετά την ελληνική πρόσκληση για ένταξη της «Βόρειας Μακεδονίας» στο ΝΑΤΟ θα πρέπει το Ελληνικό Κοινοβούλιο να τοποθετηθεί επ΄ αυτού. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί μετά την ολοκλήρωση όλης αυτής της διαδικασίας. Τι θα γίνει ωστόσο, εάν τα κοινοβούλια όλων των υπολοίπων χωρών – μελών του ΝΑΤΟ θα έχουν εν τω μεταξύ υπερψηφίσει την ένταξη της «Β. Μακεδονίας» στη Συμμαχία;
Είναι μάλλον οξύμωρο τα κοινοβούλια των χωρών της Συμμαχίας να υπερψηφίσουν μια απόφαση διατηρώντας επιφυλάξεις για το εάν και κατά πόσο θα ολοκληρωθεί στο σύνολό της η διαδικασίαΕίναι μάλλον οξύμωρο τα κοινοβούλια των χωρών της Συμμαχίας να υπερψηφίσουν μια απόφαση διατηρώντας επιφυλάξεις για το εάν και κατά πόσο θα ολοκληρωθεί στο σύνολό της η διαδικασία που προβλέπεται από τη συμφωνία Τσίπρα – Ζάεφ.
Το δεύτερο ερώτημα αφορά στο εάν και κατά πόσο το πολιτικό σύστημα στα Σκόπια είναι σε θέση να αμβλύνει τις υφιστάμενες διαφορές και να προχωρήσει στη συνταγματική αναθεώρηση, η οποία αποτελεί και το «κλειδί» για την επιτυχία της συμφωνίας αυτής. Είναι προφανές πως η διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης θα προκαλέσει σοβαρές ανακατατάξεις εντός των πολιτικών κομμάτων που εκφράζουν τη σλαβική πλειοψηφία στη Βουλή των Σκοπίων.
Ενδεχομένως το πρώτο κόμμα στη Βουλή αυτή, δηλαδή το εθνικιστικό VMRO, να υποστεί κλυδωνισμούς, ακόμη και διάσπαση, διότι αλλιώς δεν επιτυγχάνεται ικανή πλειοψηφία στο εν λόγω κοινοβούλιο η οποία θα οδηγήσει στην ολοκλήρωση της συνταγματικής αναθεώρησης. Θεωρείται δεδομένη η θετική ψήφος των αλβανικών κομμάτων που συμμετέχουν στη Βουλή των Σκοπίων. Τι θα γίνει ωστόσο, αν αυτή η συνταγματική πλειοψηφία δεν είναι επιτεύξιμη; Τότε, ο σημερινός πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ θα είναι υποχρεωμένος να κηρύξει πρόωρες εκλογές, προκειμένου να ξεκαθαριστεί ο πολιτικός χάρτης της χώρας αυτής. Η πολιτική αυτή εμπλοκή μπορεί, ωστόσο, να οδηγήσει σε νέα αδιέξοδα.
Συμπερασματικά, είναι ακόμη πολύ νωρίς για να διαμορφωθεί μια καθαρή πολιτική εικόνα για το πώς θα εξελιχθεί το εσωτερικό παιχνίδι στη γειτονική χώρα μέσα στους αμέσως επόμενους μήνες.
Είναι, ωστόσο, προφανές πως τόσο οι ΗΠΑ όσο και κεντρικές ευρωπαϊκές δυνάμεις με επικεφαλής τη Γερμανία θα επιχειρήσουν να «πείσουν» τα πολιτικά σχήματα να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις δεσμεύσεις που προέρχονται από το πλαίσιο συμφωνίας Τσίπρα-Ζάεφ.
Άγνωστος Χ θα παραμείνει μέχρι τέλους η συμπεριφορά της ρωσικής διπλωματίας σε αυτό το ζήτημα. Δεν είναι τυχαίο που σήμερα, Τετάρτη 13 Ιουνίου, ο ΥΠΕΞ της Ελλάδας Νίκος Κοτζιάς βρίσκεται στη Μόσχα για συνομιλίες με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ, με πρώτο θέμα στην ατζέντα τη συμφωνία Τσίπρα – Ζάεφ. Ο ρωσικός παράγων διαθέτει ευρεία επιρροή εντός του πολιτικού κόμματος VMRO και είναι σε θέση να επηρεάσει τους πολιτικούς συσχετισμούς. Εκεί εμπλέκεται και ο αποκαλούμενος στα Σκόπια «Δούρειος Ίππος» εντός του VMRO, που είναι η πολιτική οικογένεια του σημερινού ΥΠΕΞ Νικολά Ντιμιτρόφ.
Ο πατέρας του σημερινού ΥΠΕΞ υπήρξε συστατικό στέλεχος του VMRO και υπουργός σε κυβέρνηση του εθνικιστή ηγέτη Νικολά Γκρούεφσκι.
Ο ίδιος ο Νικολά Ντιμιτρόφ υπήρξε ενεργό στέλεχος του VMRO για να αυτονομηθεί στη συνέχεια, παρ’ όλα αυτά θεωρείται ότι είναι σε θέση να ελέγξει ένα τμήμα του κόμματος αυτού, το οποίο τμήμα μπορεί να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτικών συσχετισμών.
Ο Ν. Ντιμιτρόφ είναι εξαιρετικά φιλόδοξος και προφανώς επιθυμεί να διαδραματίσει κυρίαρχο πολιτικό ρόλο στη γειτονική χώρα το επόμενο χρονικό διάστημα. Ο μόνος τρόπος για να διασφαλίσει τον ρόλο του είναι να εναρμονιστεί με εκείνον τον εξωτερικό παράγοντα ο οποίος είναι σε θέση να επηρεάσει δραστικά το πολιτικό σύστημα στα Σκόπια. Ο εξωτερικός αυτός παράγοντας έχει όνομα και επίθετο, αφού τρεις είναι οι χώρες οι οποίες διαθέτουν κανάλια άσκησης πολιτικών πιέσεων στα Σκόπια.
Είναι οι ΗΠΑ, η Γερμανία και η Ρωσία. Ο Νικολά Ντιμιτρόφ είναι υποχρεωμένος να ευθυγραμμιστεί με μία τουλάχιστον από αυτές τις τρεις χώρες. Ιδιαίτερα από τη στιγμή που η χώρα του θα έχει ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ή θα προετοιμάζεται να ενταχθεί στην Ε.Ε. Αυτό σημαίνει πως οι εναλλακτικές για τον «Δούρειο Ίππο» είναι πολύ πιο περιορισμένες από όσο ο ίδιος μπορεί να φαντάζεται.