Σε συνεργασία µε τον Χειρουργό Γυναικολόγο
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Κ. ΛΟΥΤΣΟ • loutsos.pan@gmail.com
Το σύνδροµο των πολυκυστικών ωοθηκών, είναι πάθηση που εµφανίζεται σε σηµαντικό ποσοστό των γυναικών και προκαλεί διαταραχές περιόδου, ακµή, υπερτρίχωση ή τριχόπτωση στο κεφάλι. Η πάθηση αυτή µπορεί επίσης να προκαλέσει υπογονιµότητα και δυσκολία στη σύλληψη.
Είκοσι (20) στις 100 γυναίκες (20%) έχουν πολυκυστικές ωοθήκες. Στην Ελλάδα αυτό το ποσοστό είναι ίσως λίγο µεγαλύτερο. Είναι πολύ σηµαντικό να τονίσουµε ότι εάν µια γυναίκα έχει πολυκυστικές ωοθήκες δε σηµαίνει απαραίτητα ότι έχει και Σύνδροµο Πολυκυστικών Ωοθηκών. Μόνο 6-7% των γυναικών µε πολυκυστικές ωοθήκες έχει και το Σύνδροµο. Όσες γυναίκες έχουν το Σύνδροµο Πολυκυστικών Ωοθηκών έχουν πιο έντονα συµπτώµατα και άλλα προβλήµατα υγείας.
Τι εννοούµε µε τον όρο σύνδροµο πολυκυστικών ωοθηκών και ποια είναι τα συµπτώµατα του συνδρόµου αυτού;
Το σύνδροµο πολυκυστικών ωοθηκών αποτελεί ένα σύνολο ετερογενών στοιχείων τα οποία καλύπτουν ένα µεγάλο φάσµα κλινικών εκδηλώσεων, από τις πιο ήπιες, όπως οι διαταραχές περιόδου, στις πιο σοβαρές όπως ο κίνδυνος ανάπτυξης σακχαρώδους διαβήτη. Τα πρώτα συµπτώµατα εµφανίζονται συνήθως στην εφηβεία, αν και σε πολλές γυναίκες µπορεί να εµφανιστούν αργότερα.
Τα κυριότερα από τα συµπτώµατα είναι τα πιο κάτω:
- ακανόνιστη περίοδος ή καθόλου περίοδος
- δυσκολία για επίτευξη εγκυµοσύνης (υπογονιµότητα), γιατί η γυναίκα δεν παράγει ωάρια ή δε γνωρίζει τις γόνιµες µέρες της
- πολλαπλές αποβολές
- αυξηµένη τριχοφυΐα στο πρόσωπο ή το σώµα
- αυξηµένο βάρος, ταχύτατη αύξηση του βάρους, δυσκολία για απώλεια βάρους
- λιπαρό δέρµα, ακµή
- σε βαριά περιστατικά: ανδρικού τύπου κατανοµή λίπους (κοιλιά, λεπτά πόδια)
- αλλαγές στη διάθεση
Πώς γίνεται η διάγνωση του συνδρόµου πολυκυστικών ωοθηκών;
Οι πολυκυστικές ωοθήκες µπορούν να διαγνωστούν µε ένα υπερηχογράφηµα και µε ορµονικό προσδιορισµό συγκεκριµένων ορµονών µέσω µίας εξέτασης αίµατος στην αρχή του κύκλου. Το µεγάλο πρόβληµα που αντιµετωπίζουν µέχρι σήµερα οι γυναίκες µε πολυκυστικές ωοθήκες, είναι ότι οι περισσότεροι γιατροί προσπαθούν να θεραπεύσουν ένα σύµπτωµα, π.χ. την ακµή, το λιπαρό δέρµα, την ανωορρηξία κ.λ.π., και όχι την ίδια την ασθένεια.
Το Σύνδροµο των Πολυκυστικών Ωοθηκών είναι εύκολο να διαγνωστεί σε κάποιες ασθενείς. Συνήθως στο ιστορικό αυτών των ασθενών αναφέρεται ο ακανόνιστος και απρόβλεπτος κύκλος, ο οποίος µπορεί να συνοδεύεται µε έντονη αιµορραγία. Οι ασθενείς είναι συχνά υπέρβαρες µε παραπάνω τριχοφυΐα (στο σώµα και στο πρόσωπο) εξαιτίας των υψηλών επιπέδων ανδρογόνων. Κάποιες ασθενείς όµως µπορεί να µην έχουν τα παραπάνω συµπτώµατα.
Η διάγνωση επιβεβαιώνεται µε κολπικό υπερηχογράφηµα, στο οποίο φαίνεται ότι και οι δύο ωοθήκες είναι διογκωµένες και ότι υπάρχουν πολλές µικρές κύστες που συνήθως εντοπίζονται στην περιφέρεια της ωοθήκες.
Όσον αφορά στο ορµονικό προφίλ αυτών των γυναικών, στα βαριά περιστατικά συνήθως ανιχνεύονται υψηλά επίπεδα ανδρογόνων (θειϊκή δε-υδρο επιανδροστερόνη, DHEA-S) και LH. Η FSH είναι σε φυσιολογικά επίπεδα. Αυτή η αναλογία των ορµονών FSH και LH είναι χαρακτηριστική για το Σύνδροµο Πολυκυστικών Ωοθηκών. Πολλές ασθενείς µε το Σύνδροµο έχουν επίσης υψηλά επίπεδα ινσουλίνης, γιατί εµφανίζουν αντίσταση στην ινσουλίνη.
∆εν είναι ξεκάθαρο τι προκαλεί το σύνδροµο πολυκυστικών ωοθηκών. Όµως ξέρουµε µε σιγουριά ότι η χαρακτηριστική πολυκυστική ωοθήκη προκύπτει µετά από µια παρατεταµένη περίοδο ανωορρηξίας.
Οι ασθενείς αυτές έχουν υψηλά επίπεδα ανδρογόνων και LH, τα οποία τροφοδοτούν περαιτέρω το πρόβληµα και έτσι δηµιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Η παχυσαρκία επιδεινώνει το σύνδροµο πολυκυστικών ωοθηκών γιατί ο λιπώδης ιστός εκκρίνει οιστρογόνα, τα οποία διακόπτουν την ωορρηξία.
Πώς θεραπεύεται το σύνδροµο των πολυκυστικών ωοθηκών;
Σήµερα, υπάρχει τρόπος θεραπείας για τις πολυκυστικές ωοθήκες, µε φάρµακα ή χειρουργική επέµβαση.
Η θεραπευτική προσέγγιση για το σύνδροµο πολυκυστικών ωοθηκών εξαρτάται από τα συµπτώµατα κάθε γυναίκας και τον πρωτεύοντα στόχο στη δεδοµένη χρονική στιγµή της ζωής της, π.χ. θεραπεία ακµής ή υπερβολικής τριχοφυΐας, θεραπεία υπογονιµότητας, αντιµετώπιση άλλων προβληµάτων υγείας λόγω του συνδρόµου
Για τις γυναίκες που προσπαθούν να επιτύχουν µία εγκυµοσύνη, η επίτευξή της, µε ή χωρίς πρόκληση ωορρηξίας, είναι ό,τι χρειάζεται.
Για τις γυναίκες που ταλαιπωρούνται από τα παραπάνω συµπτώµατα, η ενδεδειγµένη θεραπεία θα αποφασιστεί µετά από την διεξαγωγή εργαστηριακών και αιµατολογικών εξετάσεων.
Η θεραπεία του συνδρόµου πολυκυστικών ωοθηκών για τη θεραπεία της υπογονιµότητας εστιάζεται στην πρόκληση ωορρηξίας προκειµένου να µπορέσει η γυναίκα να συλλάβει.