ΠΟΤΕ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
Η Αρτηριοσκλήρυνση είναι το συχνότερο αίτιο νοσηρότητας στο δυτικό κόσμο και όπως είναι γνωστό οι αθηρωματικές βλάβες των αγγείων αρχίζουν ήδη από την παιδική ηλικία. Οι βλάβες αυτές αφορούν συχνότερα τα στεφανιαία αγγεία αλλά και την αορτή, τα αγγεία του εγκεφάλου, τα αγγεία των κάτω άκρων και τις καρωτίδες. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό οι τιμές της χοληστερόλης των παιδιών να βρίσκονται εντός των φυσιολογικών ορίων.
Τα βασικά λιπίδια του πλάσματος είναι η Χοληστερόλη και τα Τριγλυκερίδια. Επειδή τα λιπίδια είναι αδιάλυτα στο πλάσμα, μεταφέρονται εντός των αγγείων ενωμένα με πρωτεΐνες, τις λιποπρωτείνες.
Η LDL λιποπρωτείνη (low density lipoprotein), γνωστή και ως «κακή χοληστερίνη», προκαλεί αθηρωματικές πλάκες στα αγγεία γιατί λόγω μεγέθους μπορεί να εισέλθει και να παραμείνει στο αγγειακό τοίχωμα. H HDL λιποπρωτείνη (high density lipoprotein), γνωστή και ως «καλή χοληστερίνη», είναι αντιαθηρογόνος, γιατί επιτελεί ανάστροφη μεταφορά χοληστερόλης από τα αγγεία προς το ήπαρ όπου αυτή μεταβολίζεται.
Οι πρωτοπαθείς δυσλιπιδαιμίες των παιδιών είναι γενετικά νοσήματα που προκαλούν αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου ήδη από την παιδική ηλικία. Η βαρύτητά με την οποία εκδηλώνονται εξαρτάται εκτός από τα γονίδια και από την διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα του παιδιού. Από αυτές η πολυγονιδιακή υπερχοληστερολαιμία είναι η συχνότερη (1 στα 100 παιδιά).
Η ετερόζυγη οικογενής υπερχοληστερολαιμία είναι μία συχνή κληρονομική νόσος (1 στα 500 παιδιά) και κληρονομείται με τον αυτοσωματικό επικρατούντα τρόπο. Τα συνήθη επίπεδα LDL στη νόσο αυτή είναι >200 mg/dl και της ολικής χοληστερόλης >300 mg/dl. Οι ασθενείς έχουν τυπικά φυσιολογικά τριγλυκερίδια και HDL.
Αν ένας από τους δύο γονείς πάσχει από Οικογενή Υπερχοληστερολαιμία υπάρχει 50% πιθανότητα το κάθε παιδί να την κληρονομήσει. Οι γονείς που πάσχουν θα πρέπει να προγραμματίζουν έγκαιρα τον έλεγχο των παιδιών.
Τα άτομα με ετερόζυγη οικογενή υπερχοληστερολαιμία βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν πρώιμα στη ζωή τους καρδιακά ή εγκεφαλικά επεισόδια. Οι άνδρες χωρίς θεραπεία έχουν 50% πιθανότητα να εμφανίσουν καρδιακό επεισόδιο έως την ηλικία των 50 ετών, ενώ αντίστοιχα οι γυναίκες έως την ηλικία των 60 ετών.
Σύμφωνα με τις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες για τη διάγνωση των δυσλιπιδαιμιών στα παιδιά συστήνεται :
- Καθολικός έλεγχος όλων των παιδιών με εξετάσεις αίματος για χοληστερίνη στην ηλικία των 9-11 ετών και επανέλεγχος στην ηλικία 17-21 ετών.
- Έλεγχος με πλήρες λιπιδαιμικό προφίλ στην ηλικία των 2 ετών σε παιδιά με θετικό οικογενειακό ιστορικό δυσλιπιδαιμίας ή πρώιμης στεφανιαίας νόσου ή σε παιδιά με άλλους παράγοντες ή καταστάσεις κινδύνου.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗΣ ΣΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΩΝ 2 ΕΤΩΝ
Αν υπάρχει Θετικό Οικογενειακό Ιστορικό : Εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα, στεφανιαία νόσος σε βιολογικό γονέα, παππού, γιαγιά, θείο ή θεία <55 ετών για άνδρες ή < 65 ετών για γυναίκες. Βιολογικοί γονείς με ολική χοληστερόλη > 240 mg/dl ή με γνωστή δυσλιπιδαιμία.
Αν υπάρχουν στο παιδί παράγοντες κινδύνου όπως: Υπέρταση που χρήζει φαρμακευτικής αγωγής (ΑΠ≥99η ΕΘ + 5 mmHg), ΔΜΣ (BMI) ≥97η ΕΘ, HDL-C < 40 mg/dl
Αν συνυπάρχουν άλλες καταστάσεις κινδύνου : Ομόζυγη οικογενής υπερχοληστερολαιμία, Σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι και ΙΙ, Χρόνια νεφρική νόσος, Νόσος Kawasaki με στεφανιαία ανευρύσματα, Ετερόζυγη οικογενής υπερχοληστερολαιμία, Χρόνιες φλεγμονώδεις νόσοι (ΣΕΛ, Νεανική ιδιοπαθής αρθρίτιδα)
Έλεγχος λιπιδίων πρέπει να γίνεται σε όλα τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά ανεξάρτητα από το οικογενειακό ιστορικό ή την ύπαρξη παραγόντων κινδύνου. Τα παιδιά αυτά πρέπει να ελέγχονται και για άλλα σημεία μεταβολικού συνδρόμου.
Το σημαντικότερο μέτρο για την αντιμετώπιση της αυξημένης χοληστερίνης στα παιδιά είναι η σωστή διαιτητική αγωγή (σε συνεργασία με διαιτολόγο) και η άθληση. Αν μετά από τουλάχιστον 12 μήνες προσπάθειας με διαιτολόγιο και άσκηση η LDL παραμένει σε παθολογικά επίπεδα (LDL >160 – 190 mg /dl με θετικό οικογενειακό ιστορικό) χορηγείται φαρμακευτική αγωγή (στατίνες).
