Ριζούλης Ανδρέας
Ενδοκρινολόγος MD PhD
Υψηλάντου 1, Λάρισα
Διαβητολογικό τμήμα ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) είναι μια μεταβολική διαταραχή και αποτελεί ένα από τα συχνότερα χρόνια νοσήματα και μια από τις σημαντικότερες αιτίες πρόωρης θνησιμότητας. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία για το Διαβήτη ο επιπολασμός του ΣΔ στην Ελλάδα για το 2014 εκτιμάται στο 7,04% (IDF, 2014).
Η ανάπτυξη δράσης για την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και τη διαχείριση του ΣΔ είναι μείζονος σημασίας τόσο για τη σωστή αντιμετώπιση της υγείας των ασθενών όσο και για την εξοικονόμηση πόρων για το σύστημα υγείας.
Στην Ελλάδα σύμφωνα με τους ιατρούς, μόνο το 62% των διαγνωσμένων ασθενών λαμβάνει κάποιου είδους θεραπεία (είτε οδηγίες για δίαιτα και άσκηση είτε φαρμακοθεραπεία), ενώ λιγότεροι από τους μισούς πετυχαίνουν τους θεραπευτικούς στόχους. Αλλά και μεταξύ των ασθενών με διαβήτη σημειώνονται προβλήματα συμμόρφωσης στις οδηγίες του ιατρού όχι τόσο στη φαρμακοθεραπεία αλλά κυρίως στη διατροφή και την άσκηση. Η επίτευξη λοιπόν σωστής αυτοδιαχείρισης, παρακολούθησης και ρύθμισης του ασθενή με διαβήτη απαιτεί συνεργασία και συντονισμένες ενέργειες διάφορων φορέων με επίκεντρο πάντα τον ασθενή.
Το πρόγραμμα αυτοδιαχείρισης, εκπαίδευσης και στήριξης του διαβητικού (DSM/S) αποτελεί το θεμέλιο λίθο στην ενίσχυση λήψης αποφάσεων και δράσεων από τον ίδιο τον ασθενή που βελτιώνουν την υγεία του.
Παρόλο που διαφορετικά μέλη της ομάδας υγείας και της κοινότητας μπορούν να συμβάλουν σε αυτή τη διαδικασία, είναι σημαντικό για τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης και τους χώρους πρακτικής τους, να διαθέτουν τους πόρους και μια συστηματική διαδικασία παραπομπής ώστε να διασφαλίζεται ότι οι ασθενείς με διαβήτη λαμβάνουν την καλύτερη υποστήριξη και εκπαίδευση για αυτοδιαχείριση. Είναι η θέση της Αμερικανικής Ένωσης Διαβήτη (ADA) ότι όλα τα άτομα με διαβήτη λαμβάνουν εκπαίδευση και υποστήριξη κατά τη διάγνωση και, εφόσον χρειάζεται, στη συνέχεια.
Ο θεραπευτικός αλγόριθμος βασίζεται σε πέντε κατευθυντήριες αρχές. Καταδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να παρέχεται το πρόγραμμα DSM/S, μέσω της δέσμευσης ασθενών σε αυτό, της ανταλλαγής πληροφοριών, της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης , της ενσωμάτωσης με άλλες νέες θεραπείες και της συντονισμένης φροντίδας.
Υπάρχουν τέσσερις κρίσιμες χρονικές στιγμές για την αξιολόγηση, την παροχή και την προσαρμογή του πλάνου 1) με τη νέα διάγνωση διαβήτη, 2) ετησίως για τη συντήρηση της υγείας και την πρόληψη των επιπλοκών, 3) όταν συμβαίνουν επιπλοκές , 4) όταν συμβαίνουν υγειονομικές αλλαγές στον ασθενή.
Ο πάροχος του προγράμματος μπορεί να είναι ο ενδοκρινολόγος ή ακόμη καλύτερα μία ομάδα ιατρών που θα μπορούν να συνεργάζονται για την σωστότερη πρόληψη και θεραπεία των επιπλοκών του διαβήτη. Ακολουθώντας λοιπόν τα διεθνή σύγχρονα πρότυπα, έχει δημιουργηθεί εδώ και λίγο καιρό το διαβητολογικό κέντρο του ΙΑΣΩ Θεσσαλίας με σκοπό την έγκαιρη και ταχύτερη αντιμετώπιση του μεταβολικού αυτού νοσήματος. Εκτός όμως από τη διάγνωση και θεραπεία, στο τμήμα μας παρέχεται ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα αυτοδιαχείρισης και εξατομικευμένης ενίσχυσης του ασθενή, με τη συνδρομή τόσο του ιατρικού όσο και του νοσηλευτικού προσωπικού.
Η θεραπευτική εκπαίδευση, όταν γίνεται από έμπειρο και εξειδικευμένο προσωπικό, δίνει τη δυνατότητα τα θεραπευτικά σχήματα να έχουν καλύτερη απόδοση με άμεσο αντίκτυπο στη νόσο. Υπάρχουν πλέον αρκετές μελέτες που δείχνουν τα ευεργετικά αποτελέσματα αυτού του τύπου της εκπαίδευσης σε ένα διαβητολογικό κέντρο όπως στο ΙΑΣΩ Θεσσαλίας, με μείωση των ημερών νοσηλείας, πτώση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης και των δεικτών ποιότητας ζωής.
