Πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου 2018 η πρώτη διαβούλευση του έργου MED Greenhouses, το οποίο υλοποιείται στο πλαίσιο του Προγράμματος Interreg MED 2014-2020. Η εκδήλωση έλαβε χώρα στο κεντρικό αμφιθέατρο της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Φυτόκο, υπό τη διοργάνωση του Εργαστηρίου Γεωργικών Κατασκευών και Ελέγχου Περιβάλλοντος (Διευθυντής Αν. Καθ. Νικόλαος Κατσούλας), του Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος.
Η εκδήλωση συγκέντρωσε περισσότερους από 40 συμμετέχοντες από όλους τους τύπους φορέων της τετραπλής έλικας (Ακαδημαϊκοί φορείς, Αυτοδιοίκηση, Επιχειρήσεις, Κοινωνία των Πολιτών).
Το έργο MED Greenhouses έχει ως στόχο την κεφαλαιοποίηση αποτελεσμάτων προηγούμενων ερευνητικών έργων που έχουν υλοποιήσει οι συμμετέχοντες φορείς τα τελευταία χρόνια και την προώθηση των καινοτόμων θερμοκηπίων στην περιοχή της Μεσογείου. Το καινοτόμο Μεσογειακό θερμοκήπιο θα έχει μειωμένες απαιτήσεις σε ενέργεια, νερό, λιπάσματα και φυτοπροστατευτικά προϊόντα, με στόχο τη βιώσιμη παραγωγή.
Στο έργο MED Greenhosues συμμετέχουν 8 εταίροι από 6 χώρες της Μεσογείου (Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Αλβανία, Κύπρος). Συντονιστής εταίρος του έργου είναι το ΤΕΙ Θεσσαλίας (Επιστημονικός Υπεύθυνος Καθ. Αλέξανδρος Παπαχατζής, ενώ από ελληνικής πλευράς συμμετέχει το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος (Επιστημονικώς Υπεύθυνος Αν. Καθ. Νικόλαος Κατσούλας) και η Περιφέρεια Θεσσαλίας.
Την εκδήλωση συντόνισε ο Αν. Καθ. Νικόλαος Κατσούλας, ο οποίος μίλησε επίσης για τις σύγχρονες τεχνολογίες και καινοτομίες στον τομέα των θερμοκηπίων, με έμφαση στη χρήση ενέργειας από τη γεωθερμία. Σε ό,τι αφορά τις εκτάσεις των θερμοκηπίων στην Ελλάδα, η χώρα υπολείπεται σε σχέση με γειτονικές και άλλες μεσογειακές χώρες (πχ Τουρκία, Ισπανία), ενώ σε επίπεδο χώρας η μεγαλύτερη συγκέντρωση θερμοκηπιακών μονάδων/επιχειρήσεων παρατηρείται στην Κρήτη και την Πελοπόννησο. Ο κος Κατσούλας εξήγησε τους λόγους για τους οποίους μία θερμοκηπιακή καλλιέργεια είναι πιο αποδοτική από τον ανοιχτό αγρό (σταθερή ποσότητα και ποιότητα συγκομιδής, αποδοτική χρήση φυσικών πόρων, μικρότερη επιβάρυνση του περιβάλλοντος, σχεδόν μηδαμινή εξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες, μεγαλύτερη καλλιεργητική περίοδος κλπ). Επίσης, αναφέρθηκε στις διαφορές του «απλού» θερμοκηπίου από το «καινοτόμο» θερμοκήπιο και στην ανάγκη για προσαρμογή των τεχνολογιών στις ανάγκες του παραγωγού, τη συνεργασία μεταξύ των φορέων και τη διάδοση της γνώσης.
Ο Συντονιστής του έργου Καθ. Αλέξανδρος Παπαχατζής από το ΤΕΙ Θεσσαλίας μίλησε για το έργο MED Greenhouses, τους στόχους του και τα αναμενόμενα αποτελέσματα σε όλες τις χώρες που συμμετέχουν. Αναφέρθηκε στα προηγούμενα έργα που αξιοποιούνται μέσω του MED Greenhouses, όπως το έργο LIFE+ Adapt2Change, το οποίο υλοποίησε το ΤΕΙ Θεσσαλίας και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, όπου δημιουργήθηκαν 2 καινοτόμα θερμοκήπια γεωθερμίας (σε Ελλάδα και Κύπρο). Τελικός στόχος του έργου MED Greenhouses, είναι, σύμφωνα με τον κο Παπαχατζή το ενεργειακά αυτόνομο μεσογειακό θερμοκήπιο.
Από πλευράς Περιφέρειας Θεσσαλίας, η κα Μάτα Παπαδημοπούλου μίλησε για το ρόλο της Περιφέρειας στο έργο MED Greenhouses αλλά και στην ανάπτυξη των θερμοκηπίων στην περιοχή της Θεσσαλίας γενικότερα. Έγινε αναφορά σε χρηματοδοτικά εργαλεία (Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, ΕΣΠΑ, Αναπτυξιακός Νόμος), στα προβλήματα που παρουσιάζουν και στις προϋποθέσεις συμμετοχής.
Ο κος Στρογγύλης, εκπρόσωπος της κατασκευαστικής εταιρείας ΑΓΡΟΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕ, η οποία είναι από τις μεγαλύτερες εταιρείες κατασκευής θερμοκηπίων στην Ελλάδα, μίλησε για τις επενδύσεις στον τομέα των καλλιεργειών υπό κάλυψη, για τις ανάγκες χρηματοδότησης και τις ελλείψεις σε εθνικό επίπεδο (πχ δάνεια τραπεζών). Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα υπάρχουν καινοτόμα θερμοκήπια που χρησιμοποιούν τη γεωθερμία, όπως το 185 στρεμμάτων θερμοκήπιο στο Εράσμιο Ξάνθης, ενώ σε διάφορες περιοχές, κυρίως της Μακεδονίας και της Θράκης, παρόμοια γεωθερμικά πεδία αξιοποιούνται σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες, εξοικονομώντας φυσικούς πόρους και προστατεύοντας το περιβάλλον.
Ο κος Καδόγλου από την εταιρεία Πλαστικά Θράκης, μίλησε για τα νέα προϊόντα που χρησιμοποιούνται σε καινοτόμα θερμοκήπια, όπως τα υλικά εδαφοκάλυψης.
Στην εκδήλωση συμμετείχε και ο εκπρόσωπος της Κοινότητας Green Growth του Προγράμματος INTERREG MED, κος Κοκοσιούλης, ο οποίος μίλησε για τις δράσεις αξιοποίησης των αποτελεσμάτων και των συνεργειών των έργων Πράσινης Ανάπτυξης του INTERREG MED.
Ακολούθησε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, στην οποία συμμετείχαν οι κ.κ. Αλέξανδρος Παπαχατζής (ΤΕΙ Θεσσαλίας), Λάμπης Ταξιάρχης (Gardenia Growers Group), Απόστολος Στρογγύλης (ΑΓΡΟΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕ), Θεόδωρος Σδρούλιας (Δημοσιογράφος, εκπρόσωπος Κοινωνίας των Πολιτών) και κα Μάτα Παπαδημοπούλου (Περιφέρεια Θεσσαλίας). Στους 5 συμμετέχοντες εκπροσώπους φορέων της τετραπλής έλικας απευθύνθηκαν ερωτήσεις από το συντονιστή της συζήτησης σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τομέας των θερμοκηπίων και ζητήθηκε η τοποθέτησή τους.
Τα συμπεράσματα από τη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης ήταν τα κάτωθι:
- Οι επενδύσεις σε καινοτόμα θερμοκήπια, χαρακτηρίζονται ως «έντασης κεφαλαίου» και η έλλειψη χρηματοδοτικών εργαλείων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον τραπεζικό δανεισμό, δεν επιτρέπει την ανάπτυξη του τομέα στην Ελλάδα, σε αντίθεση με το εξωτερικό, πχ Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, όπου ο χαμηλότοκος δανεισμός ευνοεί τον επενδυτή.
- Το εξειδικευμένο προσωπικό που απασχολείται σε θερμοκηπιακές μονάδες δε διαθέτει την κατάλληλη εκπαίδευση/εμπειρία και είναι ένας τομέας που χρειάζεται βελτίωση (πχ με Μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών στην υδροπονία).
- Οι Έλληνες παραγωγοί/αγρότες/νέοι επιχειρηματίες, δε διαθέτουν την επιχειρηματική νοοτροπία/πρωτοβουλία για να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες σε θερμοκήπια.
- Η ανάπτυξη των επενδύσεων σε καινοτόμα θερμοκήπια είναι ένα θέμα που απασχολεί την Κοινωνία των Πολιτών, η οποία στηρίζει την προσπάθεια για αναβίωση των αγροτικών περιοχών και τα πολλαπλασιαστικά οφέλη από επενδύσεις στις τοπικές κοινωνίες (νέες θέσεις εργασίας, εισόδημα για νέους, ανάπτυξη κουλτούρας επιχειρηματικότητας και συνεργασίας).
- Σημαντικό ρόλο θα παίξει στο μέλλον η δικτύωση, διασύνδεση, συνεργασία μεταξύ των φορέων της τετραπλής έλικας, ώστε να είναι άμεση η ενημέρωση για τεχνολογίες, εργαλεία, χρηματοδοτήσεις και η εκκίνηση προσπαθειών για νέες επενδύσεις.