Σε μια εποχή όπου το μέλλον προβλέπεται δυσοίωνο και ο πόλεμος βρίσκεται προ των πυλών στην Ευρώπη, ο πρωταγωνιστής παλεύει με τα φαντάσματα του παρελθόντος και τον εαυτό του, προσπαθώντας να βρει τη θέση του στον κόσμο. Με έναν εσωτερικό κόσμο στοιχειωμένο από παιδικά τραύματα και τραγικά περιστατικά, αγωνίζεται να βγει από το τέλμα στο οποίο έχει περιπέσει και να αδράξει τη ζωή, δίχως όμως αποτέλεσμα. Και όταν ο πόλεμος μετατρέπεται από φόβος σε πραγματικότητα και η ατομική ευτυχία έρχεται σε δεύτερη μοίρα, ο πρωταγωνιστής θα κληθεί να διαλέξει εάν θα υποχωρήσει στις επιταγές του δειλού ψυχικού του γίγνεσθαι, όπως αυτό διαμορφώθηκε μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, ή θα αδράξει την ευκαιρία και θα παλέψει τόσο για τον ίδιο όσο και για τους ανθρώπους της ζωής του.
Η συγγραφέας, με ανάλαφρη γραφή και με τα ιστορικά δρώμενα να υποβόσκουν και να θέτουν επί της ουσίας απλώς τα χρονικά πλαίσια του μυθιστορήματος χωρίς πολλές (ιστορικές) αναφορές, εστιάζει στον εσωτερικό κόσμο των ατόμων και στις επιλογές που αυτά παίρνουν απέναντι στις ιστορικές συνθήκες που τους επιβάλλονται, καθώς και στο ποικίλο των τρόπων που αυτά διαχειρίζονται τόσο το παρελθόν όσο και το παρόν. Αν και προσωπικά θα προτιμούσα μια πιο εκτεταμένη αναφορά σε ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα για να με «πείσει» ο χαρακτηρισμός του ως ιστορικό, πρόκειται για ένα ευανάγνωστο μυθιστόρημα, το οποίο προσφέρει τροφή για σκέψη ως προς τον τρόπο διαχείρισης των γεγονότων τόσο του παρελθόντος όσο και του παρόντος.
Από το οπισθόφυλλο: Δεν συμμεριζόταν την επαναστατικότητα και τα φρονήματα της Δάφνης. Στην πραγματικότητα δεν πίστευε σε τίποτα. Από καιρό είχε παραιτηθεί απ’ όλα αυτά. Άραγε η αγάπη συνεπάγεται να παλεύεις για τα ιδανικά και τις πεποιθήσεις του άλλου; Να δίνεσαι στους δικούς του αγώνες; Από το μυαλό του πέρασε αστραπιαία η μορφή της Ελίζας, ίσως για πρώτη φορά αφότου η σχέση του με τη Δάφνη μεταμορφώθηκε σε κάτι παραπάνω από φιλία. Θυμήθηκε την όψη της. Θλιμμένη και αγέρωχη την ίδια στιγμή και αδιάλλακτη σε ό,τι αφορούσε τις πεποιθήσεις της, κάτι που συνετέλεσε σημαντικά στο τέλος της σχέσης τους. Όμως η Δάφνη; Γιατί δεν αντιλαμβανόταν τη δική του ανάγκη για μια ήσυχη και ισορροπημένη ζωή, μακριά από τα διλήμματα; Είχε κουραστεί. Τα είχε ζήσει όλα αυτά και τώρα όλα επαναλαμβάνονταν εξαρχής σαν μια παλιά κατάρα.
Θεσσαλονίκη, παραμονές του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου: Ο Αλέξανδρος επιστρέφει στη γενέτειρα του ύστερα από χρόνια παραμονής στο Βερολίνο, καταβεβλημένος από τη ματαίωση των προσωπικών και επαγγελματικών φιλοδοξιών του. Η επιστροφή του θα σημαδευτεί από τη σύγκρουση και την αναμέτρηση του με τον αδελφό του και το κοινό τους παρελθόν. Πάθη, ανταγωνισμοί, ένοχα μυστικά θα έρθουν όλα στο φως καθώς οι ήρωες αυτού του ιστορικού μυθιστορήματος καλούνται να αντιδράσουν και να πάρουν θέση σ’ έναν κόσμο που αλλάζει δραματικά.
Το βιβλίο «Η επιστροφή» της Πέρσας Κουμούτση κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
Γράφει η Αγγελίνα Αγγέλη, υπ. Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του ΑΠΘ
