Οι Κωνικοί Άνθρωποι γεννήθηκαν στο μυαλό του Μιχάλη Αντωνόπουλου μια νύχτα καλοκαιριού

Όταν ήμουν στην ενδιάμεση ηλικία, μεταξύ μικρής και μεγάλης, διάβαζα Μαφάλντα και το Μεγάλο Ρεμάλι εναλλάξ με Λούκι Λουκ και Αστερίξ. Άπειρες ώρες, όλα τα καλοκαιρινά βράδια. Στο μυαλό μου τα κόμικ έρχονται συνοδεία αναμνήσεων ανοιχτής μπαλκονόπορτας και σολάρισμα του τζίτζικα. Μετά μεγάλωσα. Σήμερα πια, μόνο κάνοντας βουτιά στο παρεθόν θα ξεφυλλίσω κάποιο κόμικς. Πριν λίγο καιρό, όμως, έπεσα πάνω στη σελίδα των Κωνικών Ανθρώπων, στο φέισμπουκ και κόλλησα. Πέρασα αρκετή ώρα για τα ντίτζιταλ δεδομένα, όπου ο χρόνος μετριέται με το ανοιγόκλεισμα του βλεφάρου και με το φευγαλέο scroll down του αντίχειρα πάνω στην οθόνη.  Κάτι είχαν αυτά τα αλλόκοτα πλάσματα με το ρετροφουτουριστικό στυλ τους και τις άμεσες ατάκες τους. Ποιος είναι ο συμβολισμός τους; Είναι φυλή; Είναι κοινότητα; Είμαστε όλοι εμείς; Έτσι έφτασα στον Μιχάλη Αντωνόπουλο, τον άνθρωπο που γέννησε του Κωνικούς Ανθρώπους μέσα στο μυαλό του μια νύχτα καλοκαιριού -δε γνωρίζω αν ήταν καλοκαίρι αλλά με αυτή την εποχή έχω συνδέσει τα κόμικ. Άλλωστε οι εμμονές είναι αυτές που ορίζουν τον χαρακτήρα των ηρώων από μελάνι, οπότε κάπως δικαιολογούμαι ως εν δυνάμει ηρωίδα κόμικς κι εγώ.

«Γεννήθηκα στην πλατεία Αμερικής, στο κέντρο της Αθήνας» λέει ο Μιχάλης Αντωνόπουλος και συστήνεται: «Σχολείο ξεκίνησα στην Εράσμειο και μετά στο Α΄ Γενικό Λύκειο Αγίας Παρασκευής. Σπούδασα γραφιστική στον ΑΚΤΟ, στον οποίον λίγο αργότερα εργάστηκα ως καθηγητής για τρία χρόνια. Είμαι μέλος των Δημοσιογραφικών Ενώσεων ΕΔΙΠΤ, FIPP και FAEP λόγω της εκδοτικής μου πορείας μεταξύ 1999-2005 (περιοδικά ΓΡΑΦΙΣΤΑΣ+web design, Ετήσια Επιθεώρηση Αρχιτεκτονική και Τεχνολογία, RockHard Ελλάδα, Virtual Studio κ.ά.). Τα τελευταία πέντε χρόνια ασχολούμαι με τα social media και είμαι κάτοχος της διεθνούς πιστοποίησης Staregister Επαγγελματιών Social Media/Pro Advanced Level αναγνωρισμένη από τον IPC (International Personnel Certification Association). Το 2017 δημιούργησα τη δική μου σελίδα, το monocomic.com. Εκεί μπορεί κάποιος να ρίξει μια ματιά στο πλήρες βιογραφικό μου, να διαβάσει τη σειρά κειμένων μου “Σήμερα δεν έχω πολύ καλή διάθεση”, ένα κατάθλιψης εγκώμιο. Θα πρωτοδεί ένα ιδιαίτερο bazaar, το e-shop μου με πόστερ και φυσικά τα κόμικς μου, τους Κωνικούς Ανθρώπους»

-Πώς έφτασες στους Κωνικούς Ανθρώπους;
«Αν και μεταξύ 1993-1998 δημοσίευα κόμικς και γελοιογραφίες μου στην εφημερίδα ΕΘΝΟΣ της Κυριακής στα περιοδικά Playboy, Motorsport, ΕΙΚΟΝΕΣ, στο περιοδικό RAM στη στήλη του Νίκου Δήμου και αλλού και ενώ κέρδιζα καλά χρήματα από αυτήν την ενασχόληση, αποφάσισα να διακόψω. Ο λόγος ήταν η ατάκα ενός δασκάλου και μετέπειτα κουμπάρου μου που μου είπε πως καλύτερα να γράφω παρά να σχεδιάζω. Εγώ το έλαβα πως δεν σχεδιάζω καλά, σαν την ατάκα “καλύτερα να μασάς, παρά να μιλάς”.  Ε, και μάσησα και διέκοψα εντελώς. Τελειομανής και ευαίσθητος, κάκιστος συνδυασμός. Δεκαπέντε περίπου χρόνια αργότερα, το 2012, η ανάγκη μου να σχεδιάσω και να γράψω κόμικς βρήκε διέξοδο και βασικά έμπνευση από έναν μεγάλο έρωτα και μια μεγάλη αγάπη. Από τη Σαμίρα Α. και την ξαδέλφη μου τη Χριστίνα Λ. Δύο υπέροχες και ξεχωριστές γυναίκες που ουσιαστικά «γνώρισα» εκείνη την εποχή. Με την πρώτη συζήτησα το project των Κωνικών Ανθρώπων και της άρεσε πολύ, μάλιστα με βοήθησε καταλυτικά στην πρώτη μου ατομική έκθεση στον Πολυχώρο ALBA με θέμα «Οι Κωνικοί Άνθρωποι // ο Μεγάλος Καταποντισμός» το 2012. Η δε ξαδέλφη μου με ενέπνευσε -μεταξύ άλλων- στα κτήρια που θα σχεδίαζα για τους Κωνικούς Ανθρώπους. Εκείνη την περίοδο είχε μετατρέψει με πολύ κόπο και προσωπική εργασία ένα παλιό εργαστήριο Οδοντοτεχνικής σε ένα υπέροχο, απίστευτα μοναδικό, ισόγειο Loft. Και αυτό σε μία όχι τόσο ωραία γειτονιά. Η αντίθεση ήταν που μου έκανε και το κλικ για το αστικό περιβάλλον των Κωνικών Ανθρώπων το οποίο και αναδημιουργήθηκε μετά από μια μεγάλη καταστροφή, τον Μεγάλο Καταποντισμό που προανέφερα πριν».

-Ποιος είναι ο συμβολισμός των Κωνικών Ανθρώπων;
«Οι Κωνικοί Άνθρωποι έχουν πολλά κοινά με τον Καραγκιόζη τον οποίον και λατρεύω. Είναι και αυτοί δισδιάστατοι, αλλά έχουν σκιά, δεν έχουν ανφάς ωστόσο ζουν σε έναν σχεδόν τρισδιάστατο κόσμο (αξονομετρικό για την ακρίβεια). Επίσης δεν κάνουν γκριμάτσες, δεν έχουν στόμα, μάτια σαν τα δικά μας, μόνο φρύδια και όχι όλοι, δύσκολο να καταλάβεις τι νιώθουν αν δεν εντρυφήσεις. Όπως με το πλήθος στους δρόμους ή το μετρό.
Είναι συνήθως ευγενικοί μεταξύ τους, αφελείς (αγνοί), σπάνια πονηροί, σέβονται τα ΑΜΕΑ, σέβονται τη διαφορετικότητα και ο καθένας είναι μοναδικός, αν και με την πρώτη ματιά φαίνονται όλοι ίδιοι. Ζουν σε ένα μυστικό ακόμα μέρος εδώ στη γη, ανεξερεύνητο, βόρεια, στο Μεγάλο Νησί κοντά στην πατρίδα του Αγίου Βασίλη. Μάλιστα έχω σχεδιάσει το νησί τους σε έναν χάρτη τρεισήμιση μέτρων. Σε αντίθεση με τον Καραγκιόζη είναι αστοί, υπάρχει μια εξέλιξη. Ήθελα να κάνω μία σειρά κόμικς που να μην περιέχει στοιχεία βίας και αναφορές σε ναρκωτικά. Οι Κωνικοί Άνθρωποι πίνουν μόνο μανταρίνι λικέρ. Ακούγεται βαρετό μάλλον, ίσως και γι΄αυτόν το λόγο πρόσθεσα πρόσφατα στους ήρωες τον Απλήρωτο Δολοφόνο, έναν γραφίστα που πυροβολεί όσουν δεν τον πληρώνουν. Βέβαια οι Κωνικοί Άνθρωποι δεν πεθαίνουν, μόνο τραυματίζονται ή εξαφανίζονται. Είναι ένας κόσμος Αθανάτων με θνητό δημιουργό. Κεντρικός ήρωας είναι ο Κωνικός Μίλτος, ιδιοκτήτης βιβλιοπωλείου κόμικς που τα βγάζει δύσκολα πέρα, αλλά δεν δυστυχεί αντίστοιχα. Μάλιστα, είναι βραβευμένος πολλάκις με το Ετήσιο Πανκωνικό Βραβείο Διαχωρισμού Φιδακίων (Αντικουνουπικές Σπείρες). Ο Κωνικός Μίλτος διαχωρίζει τις εύθραστες σπείρες σε χρόνο dt χωρίς να σπάσει καμία από αυτές, δεξιοτέχνης μοναδικός η ιδανική παρέα στο camping. Επίσης του αρέσει η μπιρίμπα, η Monopoly και ο freddo cappuccino».

-Είναι φυλή; Είναι κοινότητα; Είμαστε όλοι εμείς; Τι από όλα;
«Είμαστε εμείς, είναι ο Καραγκιόζης και το περιβάλλον του σε ένα παράλληλο σύμπαν. Οι Κωνικοί Άνθρωποι είναι ένα κόμικς, κυρίως “λαογραφικό”. Αναφέρομαι στην καθημερινότητα μας από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή, τις μέρες που “φαινόμαστε” εκεί έξω. Στις μικρές “παραβιάσεις” του ζωτικού μας χώρου που βιώνουμε καθημερινά και που μας κάνουν για παράδειγμα να γυρνάμε σπίτι θυμωμένοι χωρίς να ξέρουμε το γιατί. Αλλά και σε ισχυρές κοινωνικές σχέσεις. Στις σχέσεις με τους φίλους μας, τους γείτονες, με τα ΑΜΕΑ, με τα άτομα που περιμένουμε στην ίδια ουρά, με εκείνους που “τα ξέρουν όλα”, με τον διαχειριστή της πολυκατοικίας, τον εργοδότη και τους συναδέλφους, με τον ηλικιωμένο που πρέπει να φροντίσουμε μα είναι τόσο δύσκολο, με τον Dj στο μπαρ, τον κύριο που μας φέρνει φαγητό στο σπίτι (delivery) κ.ά. Α, και κάτι τελευταίο: το κράτος των Κωνικών Ανθρώπων κυβερνά μια επιστημονική ελίτ. Ωστόσο κάθε πόλη έχει τον δικό της εκλεγμένο δήμαρχο».

Κεντρικός ήρωας είναι ο Κωνικός Μίλτος, ιδιοκτήτης βιβλιοπωλείου κόμικς που τα βγάζει δύσκολα πέρα, αλλά δεν δυστυχεί αντίστοιχα. Μάλιστα, είναι βραβευμένος πολλάκις με το Ετήσιο Πανκωνικό Βραβείο Διαχωρισμού Φιδακίων (Αντικουνουπικές Σπείρες).

-Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σου για τους Κωνικούς Ανθρώπους;
«Με τους Κωνικούς Ανθρώπους το πάω σιγά σιγά, είναι το χόμπυ και κυρίως η ψυχοθεραπεία μου. Όταν είμαι μόνος στο σπίτι, σταματάω σχεδόν πάντα ό,τι κάνω στις δέκα το βράδυ. Βάζω ένα ποτήρι κόκκινο κρασί και “βυθίζομαι” στον κόσμο των Κωνικών Ανθρώπων, ακούγοντας πάντα μουσική συνήθως Offradio ή τις λίστες μου στο Youtube. Οι Κωνικοί Άνθρωποι (Κ.Α.) έχουν παρουσιαστεί σε εκθέσεις κόμικς, έχουν γίνει εξώφυλλο στην Athens Voice, έχουν δημοσιευτεί στη Lifo σε ένα άρθρο μου για μια… άγνωστη έκθεση εδώ στην Ελλάδα πασίγνωστων Γερμανών σχεδιαστών κόμικς στο Goethe Institut. Επίσης Οι Κ.Α. έχουν υπογράψει συμβόλαιο με την ΙΟΝ Σοκοφρέτα και το πολύ σπουδαίο socomic.gr. Έχουν πάρει και κάποια βραβεία.
Πρόσφατα η σελίδα των Κωνικών Ανθρώπων στο fαcebook ξεπέρασε τους 4.000 φίλους, οπότε άρχισα να βλέπω πιο ζεστά το όλο project.
Στα επόμενα και άμεσα σχέδια είναι η αυτοέκδοση ενός έγχρωμου άλμπουμ 100 σελίδων με τη βοήθεια Χορηγών. Καλό το internet, αλλά πρέπει κάτι να τυπωθεί για να “αποτυπωθεί” ειδικά αν είναι κόμικς. Στόχος μου είναι να το παρουσιάσω σε συνδυασμό με μία έκθεση μεγάλων σε διάσταση έργων με κτήρια της Κωνικής πόλης».

-Με τι καταπιάνεσαι αυτόν τον καιρό;
«Τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι με τα Social Media ως πιστοποιημένος επαγγελματίας Social Manager (Advanced Level) αλλά και ως καθηγητής, διδάσκοντας Social Media κυρίως Content Marketing. Συμμετέχω σε συνέδρια και δίνω ομιλίες σε σχολεία ενώ προσφέρω εθελοντική εργασία στο αξιοσέβαστο karkinaki.gr και στα ΚΑΠΗ Aγ. Παρασκευής με μαθήματα Facebook στους ηλικιωμένους. Επίσης, από αυτό το καλοκαίρι ξεκίνησα να εργάζομαι ξανά στην Ελληνογερμανική Αγωγή -ένα ανέλπιστα ευχάριστο γεγονός- ήμουν εκεί άλλωστε και τα έτη μεταξύ 2013-2015».

-Τι είναι πιο δυνατό; Το σκίτσο ή ο λόγος;
«Θα απαντήσω χωρίς δεύτερη σκέψη: ο συνδυασμός τους. Στις εφημερίδες και τα περιοδικά που εργαζόμουν, ένας πολύ δυνατός τρόπος απόδοσης ενός γεγονότος ήταν τα infographics (γραφήματα). Η ανάγκη για infographics δημιουργήθηκε όταν είτε οι διαθέσιμες φωτογραφίες δεν βοηθούσαν στην άμεση κατανόηση της είδησης από τους αναγνώστες είτε -ακόμα χειρότερα- δεν υπήρχαν καθόλου φωτογραφίες. Τα infographics είναι σχέδια που συνδυάζουν κείμενο και εικόνα. Πολλές φορές είναι πιο «δυνατά» όσον αφορά στην κατανόηση της είδησης, αλλά και την προσοχή του αναγνώστη (span of attention) σε σχέση με μία φωτογραφία. Είναι η «εικονοποιήση» της πληροφορίας από έναν εικονογράφο-δημοσιογράφο. Άλλωστε και η φωτογραφία χρειάζεται τη λεζάντα της για να ολοκληρωθεί η πληροφορία. Είχα την τύχη να σχεδιάσω infographics για το National Geographic, για τα περιοδικά ΕΙΚΟΝΕΣ, RAM, HiTECH, ROM κ.ά. όπως επίσης για τις εφημερίδες ΒΗΜΑ, ΕΘΝΟΣ, ΝΕΑ ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ, Ισοτιμία, Ημερησία, Κέρδος κ.ά. Επίσης έχω σχεδιάσει infographics για πολλά ευρωπαϊκά και διεθνή εκπαιδευτικά προγράμματα. Να προσθέσω πως – κατ΄εξαίρεση- οι λίγοι γραφίστες που σχεδίαζαν infographics στις εφημερίδες είχαν τη δυνατότητα να μπουν στην ΕΣΗΕΑ. Καθόλου τυχαίο. Πιστεύω πως -εκτός των σπουδών μου- με βοήθησε πολύ στη δημιουργία γραφημάτων η τέχνη του κόμικς. Πιο μετά, η εξειδίκευση στα γραφήματα βοήθησε στη δημιουργία πιο σύνθετων κόμικς.

»Ακόμα και το πιο “απλό” κόμικς απαιτεί σύνολο δεξιοτήτων. Πρέπει να σκεφτείς μια πρωτότυπη ιστορία με αρχή, μέση και τέλος, χρειάζεται σενάριο λοιπόν, αντίληψη, παρατήρηση, απόδοση του γραπτού λόγου με το ελάχιστο των λέξεων, ασφαλώς κάποιες γνώσεις σχεδίου, μια αίσθηση σκηνοθεσίας, αρχιτεκτονικής, χτίσιμο χαρακτήρων ώστε να υπάρχει μια συνέπεια και γενικές γνώσεις από το “σχολείο”, τον κοινωνικό περίγυρο και τη ζωή (όχι απαραίτητα από το πεζοδρόμιο) και φυσικά να ενδιαφέρει κάποιους η ιστορία σου. Στην εποχή των social media, ο ορθός συνδυασμός εικόνας και κειμένου είναι μονόδρομος αν θες να ξεχωρίσει η επικοινωνία σου ανάμεσα στον ορυμαγδό της πληροφορίας. Θα μπορούσα να προσθέσω πολλά, ωστόσο να πω ένα τελευταίο σχετικά: για τον καλύτερο συνδυασμό εικόνας και κειμένου μπορεί κάποιος να βοηθηθεί πολύ από τη βιβλιογραφία και τη δικτυογραφία που αφορά στα σύμβολα. Δείτε για παράδειγμα το απλό σύμβολο του σταυρού, δυο γραμμούλες είναι μόνο και ο εγκέφαλός σας θα κατακλυστεί από πληροφορίες, εικόνες, αναμνήσεις, συναισθήματα και σκέψεις».

Δεν έχουν ανφάς ωστόσο ζουν σε έναν σχεδόν τρισδιάστατο κόσμο (αξονομετρικό για την ακρίβεια). Επίσης δεν κάνουν γκριμάτσες, δεν έχουν στόμα, μάτια σαν τα δικά μας, μόνο φρύδια και όχι όλοι, δύσκολο να καταλάβεις τι νιώθουν αν δεν εντρυφήσεις. Όπως με το πλήθος στους δρόμους ή το μετρό.

-Ποια είναι τα αγαπημένα σου κόμικς;
«Κατ΄αρχάς μου αρέσει πολύ το άγνωστο στο ευρύ ελληνικό κοινό γερμανικό κόμικς. Έχω κάνει και μια σχετική προσωπική έρευνα που διήρκεσε τρία χρόνια όπου το λάτρεψα ακόμα περισσότερο. Το γερμανικό κόμικς έχει επιρροές από το σημαντικότερο καλλιτεχνικό κίνημα του προηγούμενου αιώνα τον εξπρεσιονισμό, αυτός είναι και ο λόγος που είναι τόσο σπουδαίο. Ο Εξπρεσιονισμός σε συνδυασμό με τις τεχνολογικές ανακαλύψεις της τότε εποχής, ουσιαστικά πρόσθεσε στις Καλές Τέχνες τρεις ακόμα: τον κινηματογράφο, τη φωτογραφία και το κόμικς. Το παράδοξο δε είναι πως η άνθηση -για δεύτερη φορά- στο σύγχρονο γερμανικό κόμικς ήρθε από την Ανατολική Γερμανία μετά την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την Επανένωση. Δεν θα αναφέρω Γερμανούς καλλιτέχνες, είναι πολλοί οι αγαπημένοι μου. Μάλλον όχι, να αναφέρω δύο έστω: την Anke Feuchtenberger μέλος της τετραμελούς κολεκτίβας PGH Φλεγόμενο Μέλλον και τον Mathias Schultheiss που σχεδίασε κόμικς σε σενάριο του Τsarls Βukowski (ε, τον τελευταίο τον έχετε ακούσει). Μάλιστα η ιστορία αυτή δημοσιεύτηκε και σε ελληνικό περιοδικό κόμικς (Περιοδικό Παρά Πέντε, τ. 33, Φεβρουάριος 1988 / Αρχείο Γιώργου Δούκα). Aμέσως μετά τοποθετώ στη λίστα μου τη γαλλική Σχολή κόμικς και τον Enki Bilal. Μου αρέσει επίσης η σχολή κόμικς του περιοδικού MAD, τα Μίκυ Μάους του Disney, ξεχωριστές οι ιστορίες του Carl Barks (έχω μια σχετικά αξιόλογη συλλογή της ελληνικής έκδοσης από το 1966 μέχρι σήμερα). Ο Τεν Τεν του Hergé. Αντιρίξ Συμφωνίξ, Λούκυ Λουκ, Αστερίξ… Υποκλίνομαι στους Manara, Edica φυσικά, Reiser, Altan, Moëbius, Hugo Pratt και φυσικά στον Paolo Eleuteri Serpieri. Σίγουρα ξέχασα πολλούς. Από τους Έλληνες ξεχωρίζω φυσικά τον Αρκά. Επίσης μου αρέσει πολύ, τον παρακολουθώ από παιδάκι, ο Soloup. Από τους σύγχρονους θαυμάζω τον ακαταμάχητο Κουραφέλκυθρο (εύχομαι να μην έχει την «τύχη» του αντίστοιχα πολυτάλαντου Πιτσιρίκου και να αντέξει τη δόξα) τον ιδιοφυή Tomek, την ξεχωριστή Δήμητρα Αδαμοπούλου, τον Τasmar και τον Βαγγέλη Χατζηδάκη με τα ξεκαρδιστικά Phat Comikz και πολλούς πολλούς ακόμα. Μπορείτε να ανακαλύψετε μικρά και μεγαλύτερα ελληνικά διαμάντια του κόμικς στο socomic.gr». 

  Έφη Αλεβίζου  – www.womantoc.gr