Ο κινηματογράφος που έμεινε στην καρδιά μας σε μια δύσκολη χρονιά
Ζουμπουλάκης Γιάννης – tovima.gr
Οπως κάθε χρόνο, έτσι και εφέτος, μέσα από μια αναδρομή στα κινηματογραφικά πεπραγμένα του έτους που φεύγει, δίνει την λίστα των καλύτερων για τον κινηματογραφικό κριτικό του ΒΗΜΑΤΟΣ. Πολλές ταινίες που επρόκειτο να διανεμηθούν δεν τα κατάφεραν λόγω της νόσου COVID 19, ενώ οι αίθουσες έμειναν κλειστές για μεγάλα χρονικά διαστήματα (όπως και τώρα είναι εξάλλου κλειστές). Η λίστα πάντως αφορά μόνον τις ταινίες που διανεμήθηκαν στο σινεμά (και όχι σε πλατφόρμες) ενώ η ταξινόμηση έγινε κατά σειρά Α προβολής τους.
Κατηγορώ!/ J’ accuse, Ρόμαν Πολάνσκι – 2 Ιανουαρίου
Σε ένα μακρινό επίπεδο, το ζήτημα της περίφημης υπόθεσης Ντρέιφους που εδώ ο Πολάνσκι αναπλάθει με το δικό του αξεπέραστο στιλ, τον έχει ελκύσει σε προσωπική βάση, κρίνοντας από την ταλαιπωρία που ο ίδιος έχει υποστεί (και εξακολουθεί να υφίσταται) από τότε που κατηγορήθηκε για αποπλάνηση ανηλίκου στην δεκαετία του 1970 στην Αμερική. Ολοι τον έχουν «καταδικάσει» αλλά το φάσμα ολόκληρης της αλήθειας, κακά τα ψέματα, παραμένει κρυμμένο. Η αλήθεια είναι μια πολύ πιο σύνθετη και πολύ πιο επικίνδυνη έννοια απ’ όσο νομίζουμε (ή ενίοτε θέλουμε να νομίζουμε) μας λέει ο σκηνοθέτης.
1917, Σαμ Μέντες – 9 Ιανουαρίου
Η αποστολή που αναλαμβάνουν δύο Βρετανοί στρατιώτες (Ντιν Τσαρλς Τσάπμαν, Τζορτζ Μακέι) στην Γαλλία του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, πρέπει να είχε γίνει …χτες οπότε δεν υπάρχουν περιθώρια για κανενός είδους περιτολογία και φλυαρία. Πόσο μάλλον από την στιγμή που ο Μέντες αποφάσισε να γυρίσει το «1917» μονοπλάνο, που δεν είναι ακριβώς ένα μονοπλάνο αλλά μερικά – αν και ο διαχωρισμός γίνεται τόσο γλυκά και ανεπαίσθητα που δεν το καταλαβαίνεις καν. Κινηματογραφικό επίτευγμα με την κυριολεκτική έννοια του όρου, η ταινία δεν σε αφήνει ούτε δευτερόλεπτο σε ησυχία.
Μια κρυφή ζωή/ A hidden life, Τέρενς Μάλικ – 13 Φεβρουαρίου
Ο κορυφαίος Αμερικανός σκηνοθέτης κινηματογράφησε τον Γολγοθά του Αυστριακού αγρότη Φραντς Γιάγκερστάτερ (ο Γερμανός ηθοποιός Αουγκούστ Ντιλ) ενός ανθρώπου αποφασισμένου να μην υποκύψει στις πιέσεις που θα τον ανάγκαζαν να απαρνηθεί τα πιστεύω και την ιδεολογία του. Σύζυγος και πατέρας, ο Γιάγκερστάτερ – πρόσωπο που όντως υπήρξε – αρνήθηκε να πολεμήσει για την Γερμανία όταν το ναζιστικό καθεστώς τον κάλεσε. Η ταινία είναι περισσότερο το ταξίδι μέσα στα βάθη της ψυχής αυτού του μυστηριώδους ανθρώπου που δεν εξήγησε ποτέ τους λόγους για τους οποίους πήρε την γενναία απόφασή του.
Απόστρατος, Ζαχαρίας Μαυροειδής – 20 Φεβρουαρίου
Εχοντας συγκροτήσει μια στέρεη δραματουργικά ιστορία, ο Ζ. Μαυροειδής με άξονα την σχέση ανάμεσα στον εγγονό ενός αξιωματικού του Ελληνικού Στρατού (στην κατοχή και τον εμφύλιο), με έναν κομμουνιστή γείτονά του στην περιοχή του Παπάγου (Μιχάλης Σαράντης- Θανάσης Παπαγεωργίου) καλλιεργεί συγχρόνως τρυφερότητα, χιούμορ, κατανόηση και αναγνωρίσιμους, χυμώδεις χαρακτήρες. Επίσης ,μια ταινία η οποία τολμά να αντιμετωπίσει με φρέσκο βλέμμα, ακομπλεξάριστα και χωρίς ενοχές μια μελανή περίοδο της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας.»
Το βαμμένο πουλί/ The painted bird, Βάτσλαβ Μαρχούλ – 5 Μαρτίου
Μέσα από την προσπάθεια ενός αγοριού να επιβιώσει στο βάρβαρο, απάνθρωπο περιβάλλον της εκπνοής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Βατσλάβ Μαρχούλ
τίμησε το ομότιτλο, απαγορευμένο στη Πολωνία της δεκαετίας του 1960 μυθιστόρημα του Γέρζι Κοζίνσκι. Χρησιμοποιώντας μια σλάβικη εσπεράντο γλώσσα που δεν ανήκει σε καμία χώρα, ο Β. Μαρχούλ στηρίχτηκε αποκλειστικά στην εικόνα και το αποτέλεσμα είναι ένας ασπρόμαυρος, μεγαλειώδης κινηματογράφος που πραγματικά αποστομώνει.
Το κόλπο του αιώνα/ El Robo del Siglo, Αριέλ Γουϊνογκράδ – 9 Ιουλίου
«Μικρή» αλλά πάρα πολύ ευχάριστη ταινία, με θέμα την συγκρότιση μιας σπείρας Αργεντίνων που στοχεύουν σε αυτό που λέει ο τίτλος. Ταινία που σου δίνει την εντύπωση ότι οι συντελεστές της την γύρισαν, απλώς για το κέφι τους. Λειτουργεί σχεδόν θεραπευτικά, ειδικά για την δύσκολη εποχή μας. Απαιτήσεις ιδιαίτερες δεν υπάρχουν αλλά δεν λείπουν και οι εκπλήξεις που προσθέτουν στο όλο εγχείρημα μια πικάντικη γεύση.
6.5 Εκτός ελέγχου/ Metri Shesh Va Nim, Σαέντ Ρουσταγί – 20 Αυγούστου
Γυρισμένη με πάθος και πυγμή, η δεύτερη δημιουργία μεγάλου μήκους του Σαέντ Ρουσταγί ξεφεύγει από το στάδιο μιας απλής «αστυνομικής περιπέτειας» και όχι πάντα διακριτικά, αγγίζει ένα σωρό σοβαρά θέματα: από την αλόγιστη γραφειοκρατία που εκ των πραγμάτων δυσκολεύει το έργο της αστυνομίας της Τεχεράνης, μέχρι την κατάχρηση της αστυνομικής εξουσίας αλλά και την θανατική ποινή που εξακολουθεί να ισχύει σε αυτή την χώρα. Κάτι σαν μια «διασταύρωση» ταινιών του Ασγκάρ Φαραντί και του Μάικλ Μαν.
Εμείς οι δύο/ Deux, Φίλιπο Μενεγκέτι – 13 Αυγούστου
Δυο γυναίκες περασμένης σχετικά ηλικίας (Μαρτέν Σεβαλιέ, Μπάρμπαρα Σούκοβα) προσπαθούν κάπου στη Γαλλία, να ζήσουν την ερωτική σχέση που έχουν συνάψει μεταξύ τους. Και ο Φ. Μενεγκέτι, νέος Ιταλός σκηνοθέτης με πολύ ταλέντο και βέβαιο κινηματογραφικό μέλλον, στήνει ευφυείς σκηνές που σου τσακίζουν την ψυχή με την ειλικρίνειά τους ή σε αφήνουν παγωμένο με την ακρίβειά τους.
Ακαταμάχητος/ Irresistible, Τζον Στιούαρτ – 17 Σεπτεμβρίου
Η ιστορία ενός πολιτικού συμβούλου (Στιβ Καρέλ) ο οποίο για να αναπτερώσει το κοιμισμένο κόμμα των Δημοκρατικών πλησιάζει έναν πρώην στρατιωτικό, νυν αγρότη (Κρις Κούπερ) και προσπαθεί να τον πείσει να μπει στην μάχη των επόμενων εκλογών για την δημαρχία της πόλης του. Ο πρώην παρουσιαστής της τηλεόρασης Τζον Στιούαρτ έφτιαξε ακριβώς τον τύπο της αμερικανικής δραματικής κωμωδίας που μπορεί να κάνει την διαφορά: σκεπτόμενη, πολιτική, άμεση, επίκαιρη, έξυπνη και με μια εντελώς απρόβλεπτη σεναριακή τροπή προς το τέλος.
H φωλιά/ The nest, Σον Ντέρκιν – 22 Οκτωβρίου
Κεντρικός ήρωας εδώ είναι ένας Βρετανός γιάπι (Τζουντ Λο) που άφησε την χώρα του για το κυνήγι του «αμερικανικού ονείρου» της «ριγκανικής» περιόδου και που φιλοδοξεί να επιστρέψει στο «θατσερικό» Ηνωμένο Βασίλειο και να ξαναδουλέψει. Το αποτέλεσμα είναι ένα κάπως «λοξό» οικογενειακό δράμα που σε κάνει να νιώθεις άβολα καθ’ όλη τη διάρκειά του, ίσως επειδή κατά βάθος γνωρίζεις ότι τα πράγματα πολύ δύσκολα, θα έχουν καλή εξέλιξη στην ζωή του παραπάνω ήρωα τον οποίο ο Λο, χειρίζεται ισορροπώντας με ευχαίρεια ανάμεσα στο διαβολικό και το αθώο.