Συνέντευξη με τον κύριο Κωνσταντίνο Νταφόπουλο, Καθηγητή Μαιευτικής και Γυναικολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Υπεύθυνο της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας.
Ο Καθηγητής έχει πλούσιο κλινικό και ερευνητικό έργο με διεθνή αναγνώριση στην Ιατρική της Αναπαραγωγής και την Εξωσωματική Γονιμοποίηση.
- Κύριε Καθηγητά, ύστερα από ένα χρονικό διάστημα που ήταν κλειστή η Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας, άνοιξε την Δευτέρα. Πείτε μας τι προβλήματα υπήρχαν και δημιουργήθηκε αυτή η αναστάτωση?
Αρχικά θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι η Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΜΥΑ) του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας (ΠΓΝΛ) λειτουργεί αποτελεσματικά και με ασφάλεια εδώ και αρκετά έτη, παρέχοντας υψηλού επιπέδου υπηρεσίες όχι μόνο σε υπογόνιμα ζευγάρια της Θεσσαλίας αλλά και άλλων περιοχών της Ελλάδας. Περίπου 400 κύκλοι
εξωσωματικής γονιμοποίησης, 100 κύκλοι ενδομητρικών σπερματεγχύσεων, καθώς και ανάλογοι αριθμοί κρυοσυντήρησης γαμετών και εμβρύων εκτελούνται ετησίως. Έχω την τιμή ως Υπεύθυνος της Μονάδας να σας ενημερώσω ότι είναι μία από τις ελάχιστες Μονάδες στην Ελλάδα (συνολικά 3) που έχει λάβει εδώ και πέντε έτη την διεθνή πιστοποίηση για χορήγηση της
εξειδίκευσης της Ιατρικής της Αναπαραγωγής από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας (ESHRE), η οποία είναι η μεγαλύτερη και σημαντικότερη Επιστημονική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής στον κόσμο, καθώς και από το Ευρωπαϊκό Κολλέγιο Μαιευτικής και Γυναικολογίας (EBCOG). Όπως αντιλαμβάνεστε, πρόκειται για μία Μονάδα που λειτουργεί βάσει διεθνών προδιαγραφών με εξαιρετική αποτελεσματικότητα.
Για να σας περιγράψω εν συντομία το πρόβλημα της προσωρινής διακοπής της λειτουργίας της ΜΥΑ, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΕΑΙΥΑ) είναι ο αρμόδιος κρατικός φορέας που θέτει και ελέγχει τα επιστημονικά, τα νομικά και τα ηθικά πλαίσια της λειτουργίας των ΜΥΑ της Ελλάδας. Σύμφωνα με το Π.Δ. 20/18-02-2016, οι ΜΥΑ ιδρύονται και λειτουργούν με άδεια της ΕΑΙΥΑ, η οποία ελέγχει αν πληρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις. Επομένως, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, όλες οι ΜΥΑ της Ελλάδας, δημόσιες και ιδιωτικές, θα πρέπει να ακολουθήσουν τους κανόνες που θέτει η ΕΑΙΥΑ για την αδειοδότηση τους.
Έτσι λοιπόν, από το 2016 σε στενή συνεργασία με τον Διοικητή του ΠΓΝΛ κ. Π. Νάνο είχαμε μαζί αποστείλει τα σχετικά δικαιολογητικά, όπως αυτά ορίζονται από το Π.Δ. 20/18-02-2016 για την αδειοδότηση της ΜΥΑ και είχαμε διευκρινίσει ότι είχε δρομολογηθεί η διαδικασία χορήγησης του πιστοποιητικού από φορέα διαπιστευμένο στο Ε.ΣΥ.Δ. (ISO 9001) για τον έλεγχο της ποιότητας. Το πρόβλημα που υπάρχει σχετικά με τη διαδικασία του ISO είναι το απαιτούμενο κόστος το οποίο, με την οικονομική δυσχέρεια που βιώνει η χώρα μας τα τελευταία έτη, είναι δύσκολο να καλυφθεί από τη χρηματοδότηση του ΕΣΥ προς το ΠΓΝΛ. Το ίδιο πρόβλημα βέβαια αντιμετωπίζουν και οι άλλες δημόσιες ΜΥΑ Νοσοκομείων των Αθηνών, των Ιωαννίνων, της Αλεξανδρούπολης κλπ. Αποτέλεσμα αυτού του προβλήματος είναι η αδυναμία υλοποίησης των προαπαιτούμενων για την αδειοδότηση των ΜΥΑ των δημόσιων νοσοκομείων στο στενό χρονικό ορίζοντα που θέτει η ΕΑΙΥΑ.
Έτσι λοιπόν, από το 2016 σε στενή συνεργασία με τον Διοικητή του ΠΓΝΛ κ. Π. Νάνο είχαμε μαζί αποστείλει τα σχετικά δικαιολογητικά, όπως αυτά ορίζονται από το Π.Δ. 20/18-02-2016 για την αδειοδότηση της ΜΥΑ και είχαμε διευκρινίσει ότι είχε δρομολογηθεί η διαδικασία χορήγησης του πιστοποιητικού από φορέα διαπιστευμένο στο Ε.ΣΥ.Δ. (ISO 9001) για τον έλεγχο της ποιότητας. Το πρόβλημα που υπάρχει σχετικά με τη διαδικασία του ISO είναι το απαιτούμενο κόστος το οποίο, με την οικονομική δυσχέρεια που βιώνει η χώρα μας τα τελευταία έτη, είναι δύσκολο να καλυφθεί από τη χρηματοδότηση του ΕΣΥ προς το ΠΓΝΛ. Το ίδιο πρόβλημα βέβαια αντιμετωπίζουν και οι άλλες δημόσιες ΜΥΑ Νοσοκομείων των Αθηνών, των Ιωαννίνων, της Αλεξανδρούπολης κλπ. Αποτέλεσμα αυτού του προβλήματος είναι η αδυναμία υλοποίησης των προαπαιτούμενων για την αδειοδότηση των ΜΥΑ των δημόσιων νοσοκομείων στο στενό χρονικό ορίζοντα που θέτει η ΕΑΙΥΑ.
Δυστυχώς, η ΕΑΙΥΑ ουσιαστικά αγνοώντας την παραπάνω πραγματικότητα, προχώρησε στην αναστολή της λειτουργίας της ΜΥΑ του Νοσοκομείου μας αλλά και άλλων δημόσιων Νοσοκομείων από τις 11/6/2017. Οι Υπεύθυνοι των ΜΥΑ των δημόσιων Νοσοκομείων αντιδράσαμε άμεσα και συναντηθήκαμε με τον Υπουργό Υγείας κ. Α. Ξανθό προκειμένου να εξασφαλίσουμε τη λειτουργία των μονάδων μας μέχρι την αδειοδότηση τους. Αυτή η συνάντηση μας είχε ως αποτέλεσμα την αλλαγή της στάσης της ΕΑΙΥΑ με πρόταση της για άλλη προσωρινή λύση, η οποία όμως τελικά δεν ήταν άμεσα εφικτή. Την τελική λύση έδωσε ο Διοικητής του ΠΓΝΛ κ. Π. Νάνος, με τον οποίο έχω άριστη συνεργασία και τον συγχαίρω για την πολύτιμη βοήθεια και πρωτοβουλία του.
Ο κ. Νάνος με απόφαση του ΔΣ του ΠΓΝΛ στις 22-8-2017 συνεχίζει τη λειτουργία της ΜΥΑ μέχρι την ολοκλήρωση της αδειοδότησής της, δεδομένου ότι είχαν προ της αναστολής ξεκινήσει οι διαδικασίες πιστοποίησης. Επιπρόσθετα, η Διοίκηση έχει εντάξει στο σχεδιασμό της πρόσθετο εξοπλισμό για την αναβάθμιση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας της ΜΥΑ.
- Η Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας θεωρείται από τις κορυφαίες στην Ελλάδα.
Τι έχει συμβάλλει σε αυτή την διάκριση?
Χαίρομαι που το αναγνωρίζετε και πράγματι έτσι είναι. Τίποτε δεν είναι τυχαίο και αυτή η αναγνώριση είναι αποτέλεσμα σκληρής συνεχούς προσπάθειας τόσο προσωπικής όσο και ομαδικής. Η ΜΥΑ εξελίχθηκε και από την εποχή που επέστρεψα από τη μετεκπαίδευση μου στο Εξωτερικό ουσιαστικά εισήγαγα τεχνικές που δεν εφαρμόζονταν στο εργαστήριο της Μονάδας και φρόντισα παράλληλα να εκπαιδεύσω κατάλληλα και το προσωπικό στις νέες τεχνικές. Είχα την τύχη να έχω δάσκαλο μία από τις σημαντικότερες διεθνείς μορφές στην Ιατρική της Αναπαραγωγής, τον Καθηγητή K. Diedrich, και μετέφερα την τεχνογνωσία που εφαρμόζαμε στο Πανεπιστήμιο της Γερμανίας στη Λάρισα. Η επιστήμη συνεχώς εξελίσσεται και με το αδιάλειπτο ερευνητικό έργο και ενεργό συμμετοχή στα μεγαλύτερα διεθνή επιστημονικά συνέδρια εξασφαλίζουμε την αριστεία και στο κλινικό μας έργο. Είναι μεγάλη η τιμή τόσο για μένα όσο και για το Πανεπιστήμιο μας να έχουν δημοσιευτεί σημαντικές επιστημονικές εργασίες σε διεθνή περιοδικά υψηλού κύρους από τη ΜΥΑ του ΠΓΝΛ.
- Τελειώνοντας, θα θέλαμε να μας πείτε, τα ποσοστά επιτυχίας της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας.
Τα ποσοστά επιτυχίας της ΜΥΑ του ΠΓΝΛ είναι παρόμοια με τα Ευρωπαϊκά, δηλαδή κατά μέσο όρο περίπου 30% για την εξωσωματική γονιμοποίηση και 10% για την ενδομήτρια σπερματέγχυση. Αυτό που πρέπει να γνωρίζουν τα υπογόνιμα ζευγάρια είναι ότι ο κυριότερος παράγοντας που καθορίζει την επιτυχία της εξωσωματικής είναι η ηλικία της γυναίκας. Τα τελευταία χρόνια, έχει διαπιστωθεί μία μετατόπιση της τεκνοποίησης σε μεγαλύτερες ηλικίες των γυναικών, αφενός λόγω των σπουδών και των επιλογών καριέρας και αφετέρου, δυστυχώς, λόγω της πρωτόγνωρης οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Ενδεικτικά να σας αναφέρω ότι σύμφωνα με δεδομένα από τις ΗΠΑ, η πιθανότητα γέννησης νεογνού με εξωσωματική γονιμοποίηση είναι 42% σε γυναίκες νεότερες από 35 έτη, ενώ αυτά τα ποσοστά μειώνονται δραματικά κάτω από 5% μετά την ηλικία των 44 ετών. Αυτό λοιπόν που θα ήθελα να συμβουλέψω στα ζευγάρια είναι να μην καθυστερούν στη διάγνωση και την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας. Σας ευχαριστώ.