Τα μηνιγγιώματα (καλοήθης) είναι οι συχνότεροι όγκοι της σπονδυλικής στήλης μετά από τους όγκους των νωτιαίων νεύρων (νευρίνωμα κ.α) και κατά κύριο λόγο είναι ενδοσκληρίδιοι εξωμυελικοί όγκοι.
Παρατηρούνται με μεγαλύτερη συχνότητα στο γυναικείο φύλο σε αναλογία 3 προς 5 και τα μηνιγγιώματα της σπονδυλικής στήλης είναι λιγότερο συχνά από τα ενδοκράνια μηνιγγιώματα αφού αποτελούν το 7,5% έως το 12,5% όλων των μηνιγγιωμάτων. Συμβαίνουν πολύ σπάνια στις πρώτες δύο δεκαετίες και όταν εμφανίζονται στις πρώτες πέντε δεκαετίες τότε αφορούν την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης.
Τα μηνιγγιώματα που εμφανίζονται στην τέταρτη και πέμπτη δεκαετία της ζωής των γυναικών αποτελούν το 80% όλων των μηνιγγιωμάτων της σπονδυλικής στήλης. Το 67% έως το 84% των μηνιγγιωμάτων εντοπίζονται στην θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και ακολουθεί η αυχενική μοίρα με 14% έως 27% και σπανιότερα στην οσφυϊκή μοίρα με 2% έως 14%.
Προεγχειρητική Μαγνητική Τομογραφία
Μετεγχειρητκή Μαγνητική Τομογραφία
Τα μηνιγγιώματα της σπονδυλικής στήλης προέρχονται από αραχνοειδή κύτταρα τα οποία εντοπίζονται στο σημείο εισόδου των νωτιαίων νεύρων ή στο σημείο συνάντησης του οδοντωτού συνδέσμου με την σκληρά μήνιγγα όπου διαπερνούν οι νωτιαίες αρτηρίες. Γι’ αυτό τον λόγο η πλάγια, η οπισθοπλάγια και η προσθιοπλάγια εντόπιση είναι η πιο συνήθεις από τους όγκους που εμφανίζονται αμιγώς πρόσθια ή οπίσθια.
Αιτιολογικοί σχέση για την δημιουργία των μηνιγγιωμάτων μπορεί να έχουν παράγοντες όπως α) οι γυναικείες ορμόνες, αφού έχουν διαπιστωθεί υποδοχείς προγεστερόνης στα μηνιγγιώματα β) το τραύμα, σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες όπου ο κίνδυνος οστεοπορωτικού κατάγματος στην θωρακική μοίρα αυξάνει και γ) η ιονίζουσα ακτινοβολία. Τα πολλαπλά μηνιγγιώματα είναι πολύ σπάνια (ενδοκράνια και σπονδυλικής στήλης).
Λόγω της αργής ανάπτυξης των μηνιγγιωμάτων οι ασθενείς εμφανίζουν αμβλυχρή κλινική εικόνα με το πιο συχνό σύμπτωμα να είναι το άλγος και στην συνέχεια οι κινητικές διαταραχές. Με την ανάπτυξη και την διενέργεια της μαγνητικής τομογραφίας γίνεται ολοένα και γρηγορότερη διάγνωση της πάθησης με αποτέλεσμα η φυσική εξέλιξη της νόσου να μην υπερβαίνει τους έξι μήνες.
Προεγχειρητική Μαγνητική Τομογραφία
Διεγχειρητική εικόνα αφαίρεσης μηνιγγιώματος Θ3 σπονδύλου
Πρόσφατα αντιμετωπίστηκαν στην κλινική μας (Νευροχειρουργικό τμήμα “ΙΑΣΩ Θεσσαλίας’) τρία περιστατικά με μηνιγγίωμα στην σπονδυλική στήλη (στον Α7, στον Θ2 και στον Θ3 σπόνδυλο). Οι ασθενείς παρουσίασαν συμπτώματα επίμονου άλγους στην αυχενοθωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης από 6μήνου με προοδευτική επιδείνωση και σε μία περίπτωση με διαταραχές στην βάδιση από μηνός.
Η διενέργεια απεικονιστικού ελέγχου με μαγνητική τομογραφία ανέδειξε την παρουσία ευμεγέθους χωροκατακτητικής εξεργασίας με έντονα πιεστικά φαινόμενα επί του νωτιαίου μυελού και στις τρεις περιπτώσεις. Η χορήγηση παραμαγνητικής ουσίας ανέδειξε τυπικά ακτινολογικά χαρακτηριστικά μηνιγγιώματος.
Η χρήση του νευροχειρουργικού μικροσκοπίου, η διεγχειρητική νευροπαρακολούθηση, και η μικροχειρουργική τεχνική η οποία εφαρμόζεται οδηγεί στην πλήρη και ασφαλή εξαίρεση του μηνιγγιώματος.
Προεγχειρητική Μαγνητική Τομογραφία
Μετεγχειρητική Μαγνητική Τομογραφία
Η κινητοποίηση των ασθενών γίνεται την δεύτερη μετεγχειρητική ημέρα (χωρίς να εμφανίζουν οποιαδήποτε εστιακή νευρολογική σημειολογία) και επιστρέφουν στην οικία τους την τρίτη μετεγχειρητική ημέρα πλήρως κινητοποιημένοι.
Μετεγχειρητικά δεν χρειάζεται καμία συμπληρωματική θεραπεία και η επανεξέταση των ασθενών γίνεται σε ένα μήνα συνήθως με την διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας.
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η νευροχειρουργική επέμβαση αφαίρεσης των καλοήθων όγκων της σπονδυλικής στήλης (μηνιγγίωμα) αποτελεί το gold standard για την πλήρη και οριστική θεραπεία αυτών των παθήσεων. Η αντιμετώπιση από έμπειρη νευροχειρουργική ομάδα αποτελεί τον θεμέλιο λίθο για την ασφαλή και χωρίς νευρολογικές επιπτώσεις αφαίρεση των όγκων της σπονδυλικής στήλης.
Μπρίζας Στέργιος MD
Νευροχειρουργός
Επιστημονικός Υπεύθυνος Νευροχειρουργικού Τμήματος,
ΙΑΣΩ Θεσσαλίας