Δραματική είναι η κατάσταση στο Αφγανιστάν μετά την κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν. Η νέα κρίση προκαλεί ανησυχία για τις προσφυγικές ροές καθώς χιλιάδες άνθρωποι απομακρύνονται από τη χώρα.
Περίπου 12.000 ξένοι και Αφγανοί που εργάζονται για πρεσβείες και διεθνείς οργανώσεις αρωγής έχουν απομακρυνθεί από την Κυριακή από το Αφγανιστάν όπως δήλωσε αξιωματούχος του ΝΑΤΟ στο Reuters.
«Η διαδικασία εκκένωσης είναι αργή, καθώς είναι επικίνδυνη, επειδή δεν θέλουμε οποιαδήποτε μορφή συγκρούσεων με μέλη των Ταλιμπάν ή πολίτες που βρίσκονται έξω από το αεροδρόμιο», σημείωσε ο ίδιος.
Εν μέσω χάους και πληροφοριών για βιαιότητες από τους Ταλιμπάν, τα δυτικά κράτη αγωνίζονται να αυξήσουν τον ρυθμό των εκκενώσεων μετά την ανάληψη του ελέγχου της χώρας πριν από περίπου μια εβδομάδα.
Οι Ταλιμπάν απέρριψαν ότι φέρουν ευθύνη για το χάος που επικρατεί στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, το οποίο πολιορκείται από χιλιάδες απελπισμένους ανθρώπους που θέλουν να εγκαταλείψουν τη χώρα, λέγοντας ότι η Δύση θα μπορούσε να έχει ένα καλύτερο σχέδιο εκκένωσης.
Τουλάχιστον 12 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους εντός και γύρω από το αεροδρόμιο από την Κυριακή, σύμφωνα με αξιωματούχους του ΝΑΤΟ και των Ταλιμπάν, ενώ οπλισμένα μέλη του ισλαμιστικού κινήματος που βρίσκονται γύρω από αυτό καλούν όσους δεν έχουν ταξιδιωτικά έγγραφα να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Σε ποιες χώρες θα φιλοξενηθούν
Σύμφωνα με τον Guardian, κυρίως άμαχοι που έχουν συνεργαστεί με αμερικανικές ή διεθνείς αποστολές στη χώρα, θα προστατευτούν προσωρινά στην Αλβανία, το Κοσσυφοπέδιο και τη Βόρεια Μακεδονία, ενώ η αμερικανική βίζα τους βρίσκεται υπό επεξεργασία.
Μετεγκαταστάσεις προγραμματίζονται για την Κολομβία, την Ουγκάντα και το Κατάρ.
Στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται πως οι ΗΠΑ έχουν δεσμευτεί να υποδεχτούν 10.000 άτομα από το Αφγανιστάν, ενώ η Αυστραλία θα υποδεχτεί 3.000 στο πλαίσιο ενός υπάρχοντος προγράμματος. Το Τατζικιστάν δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι είναι έτοιμο να στεγάσει 100.000 εκτοπισμένους από τη γειτονική του χώρα.
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες δίστασαν να δεσμευτούν να δεχτούν συγκεκριμένο αριθμό Αφγανών προσφύγων, εκτός από εκείνους που συνεργάστηκαν με τις δικές τους υπηρεσίες, εν μέσω ανησυχιών για επανάληψη της προσφυγικής κρίσης του 2015.
Η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, είπε σε συναδέλφους του κόμματος ότι η χώρα της θα πρέπει να δεχτεί περίπου 10.000 άτομα που είναι σε κίνδυνο, από το Αφγανιστάν, ενώ τόνισε ότι η πλειοψηφία των προσφύγων θα πρέπει να στεγαστούν σε γειτονικές χώρες.
Με τη σειρά του το Ηνωμένο Βασίλειο ανακοίνωσε ένα σχέδιο εγκατάστασης που θα μπορούσε να προσφέρει καταφύγιο σε 20.000 Αφγανούς πρόσφυγες τα επόμενα χρόνια, με επίκεντρο τις γυναίκες, τα παιδιά και τις θρησκευτικές μειονότητες.
Και ο Καναδάς έχει δεσμευτεί να επανεγκαταστήσει τον ίδιο αριθμό.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, απεύθυνε το μήνυμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση να τηρήσει τις προηγούμενες συμφωνίες για το μεταναστευτικό.
Σύμφωνα με πληροφορίες από το πρωθυπουργικό περιβάλλον, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ταγίπ Ερντογάν αναγνώρισαν, στην επικοινωνία τους ότι Ελλάδα και Τουρκία αντιμετωπίζουν την ίδια πρόκληση σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο προσφυγικών πιέσεων.
Την Πέμπτη ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε πως η Τουρκία δεν θα γίνει αποθήκη προσφύγων της Ευρώπης.
Το ίδιο ισχύει και για την Ελλάδα, η οποία έχει αναλάβει αρκετά μεγάλο βάρος ως εξωτερικό σύνορο της ΕΕ και η οποία έχει αναγνωρίσει στο πλαίσιο της ΕΕ και το βάρος που έχει δεχθεί η Τουρκία, όπως επισημαίνουν αρμόδιες κυβερνητικές πηγές.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν στην ανάγκη να υποστηριχθούν οι χώρες της άμεσης γειτονίας, ώστε οι Αφγανοί να μείνουν όσο το δυνατόν εγγύτερα στις εστίες τους.
Με ελικόπτερα του στρατού απομακρύνονται Αμερικανοί πολίτες
Την ίδια ώρα, ο αμερικανικός στρατός ανέπτυξε τρία ελικόπτερα για να απομακρυνθούν 169 Αμερικανοί που δεν ήταν σε θέση να φθάσουν στο διεθνές αεροδρόμιο της Καμπούλ, δήλωσε την Παρασκευή εκπρόσωπος του υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ.
Τρία Chinook βγήκαν από την ασφαλή περίμετρο του αεροδρομίου και μετέβησαν σε ξενοδοχείο σε μικρή απόσταση –κάπου 200 μέτρα– από εκεί, το Baron, για να παραλάβουν τους αμερικανούς πολίτες, διευκρίνισε ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, ο Τζον Κέρμπι.
Είναι η πρώτη γνωστή περίπτωση αφότου άρχισε η κρίση που ο αμερικανικός στρατός αξιοποίησε τη δυνατότητά του να κινηθεί εκτός της περιμέτρου του αεροδρομίου για να βοηθήσει ανθρώπους που προσπαθούν να εγκαταλείψουν τη χώρα, μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν.
Η ομάδα που απομάκρυναν τα ελικόπτερα σκόπευε να πάει με τα πόδια στο αεροδρόμιο, αλλά πλήθος συγκεντρωμένων ανθρώπων δυσκόλευε την πρόσβαση και προκάλεσε ανησυχία στα μέλη της και σε αμερικανούς αξιωματούχους.
«Δεν ήταν σίγουρο ότι θα μπορούσαν να διαπεράσουν» το πλήθος αυτό, εξήγησε ο κ. Κέρμπι. «Οι διοικητές στο πεδίο πήραν έτσι την πρωτοβουλία να στείλουν ελικόπτερα να τους παραλάβουν».
Μπάιντεν: Η επιχείρηση εκκένωσης στη Καμπούλ είναι μια από τις πιο δύσκολες στην ιστορία
Η επιχείρηση εκκένωσης στη Καμπούλ είναι μια από τις «πιο δύσκολες της ιστορίας», ενώ ο ίδιος δεν μπορεί να εγγυηθεί για το αποτέλεσμά της, δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν σε διάγγελμά του προς τον αμερικανικό λαό.
Η εκκένωση μεγάλου αριθμού Αμερικανών και των Αφγανών συμμάχων τους είναι μία ριψοκίνδυνη επιχείρηση για την έκβαση της οποίας «δεν μπορεί να εγγυηθώ», σημείωσε.
«Αυτή η αποστολή εκκένωσης είναι επικίνδυνη. Ενέχει κινδύνους για τις ένοπλες δυνάμεις μας και διεξάγεται κάτω από δύσκολες συνθήκες», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος κατά τη διάρκεια ομιλίας στον Λευκό Οίκο.
«Αλλά, μπορώ να σας υποσχεθώ ότι θα κινητοποιήσω κάθε απαραίτητο πόρο και ως Αμερικανός, εκφράζω την ευγνωμοσύνη μου στους γενναίους άνδρες και γυναίκες των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων που εκτελούν αυτήν την αποστολή. Είναι απίστευτοι», σημείωσε ο Μπάιντεν ο οποίος περιβαλλόταν από την αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Κάμαλα Χάρις, τον υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, τον υπουργό Άμυνας Λόιντ ‘Οστιν και τον ανώτερο σύμβουλό του για την Εθνική Ασφάλεια Τζέικ Σάλιβαν.
Μόνες τους οι ΗΠΑ είναι «ικανές» να πραγματοποιήσουν μια τέτοια επιχείρηση, η οποία συγκαταλέγεται «στις πιο δύσκολες της ιστορίας», «στην άλλη άκρη του κόσμου με μια τέτοια ακρίβεια», δήλωσε.
Ωστόσο, ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν υποσχέθηκε ότι θα απομακρύνει από το Αφγανιστάν «κάθε Αμερικανό που θέλει να επιστρέψει στο σπίτι του».
«Επιτρέψτε μου να είμαι σαφής: όποιος Αμερικανός θέλει να γυρίσει σπίτι, θα τον επιστρέψουμε σπίτι», είπε ο Μπάιντεν, κάνοντας μια επισκόπηση της προσπάθειας εκκένωσης.
Όπως είπε, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν σχεδόν 6.000 στρατιώτες στο Αφγανιστάν και από τις 14 Αυγούστου απομακρύνθηκαν 13.000 άνθρωποι από το Αφγανιστάν, καθώς και άλλους σε πτήσεις τσάρτερ.
Επίσης πρόσθεσε ότι έχει εργαστεί για να βγουν από το Αφγανιστάν 204 Αμερικανοί δημοσιογράφοι, ωστόσο είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εργάζονται για να επαληθεύσουν πόσοι Αμερικανοί πολίτες παραμένουν στο Αφγανιστάν.
Είπε επίσης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι σε συνεχή επαφή με τους Ταλιμπάν εν μέσω της επιχείρησης εκκένωσης και ότι πιστεύει πως οι Αφγανοί σύμμαχοι των ΗΠΑ μπορούν να φύγουν έως τις 31 Αυγούστου.
Οι σύμμαχοι μας «δεν αμφισβητούν την αξιοπιστία μας», δήλωσε ο Μπάιντεν.
Ο Μπάιντεν είπε ότι δεν έχει ενδείξεις ότι Αμερικανοί πολίτες παρεμποδίζονται από τους Ταλιμπάν για να μην φτάσουν στο αεροδρόμιο.
Συνομιλίες για τον σχηματισμό «κυβέρνησης»
Παράλληλα, ο συνιδρυτής και δεύτερος στην ιεραρχία των Ταλιμπάν, μουλάς Αμπντούλ Γάνι Μπαράνταρ, έφτασε σήμερα στην Καμπούλ για συνομιλίες με άλλα μέλη του ισλαμιστικού κινήματος και πολιτικούς για την δημιουργία μιας νέας αφγανικής κυβέρνησης.
«Θα βρίσκεται στην Καμπούλ για να συναντήσει εκπροσώπους των τζιχαντιστών και πολιτικούς για τη δημιουργία μιας κυβέρνησης χωρίς αποκλεισμούς», δήλωσε στο AFP αξιωματούχος των Ταλιμπάν.
Ο μουλάς Μπαράνταρ επέστρεψε την Τρίτη, δύο ημέρες μετά την επάνοδο των Ταλιμπάν στην εξουσία στο Αφγανιστάν, προερχόμενος από το Κατάρ, όπου ήταν επικεφαλής του πολιτικού γραφείου του κινήματός τους.
Αυτός αφίχθη στην Κανταχάρ, στο νότιο Αφγανιστάν. Η πόλη αυτή ήταν το κέντρο της εξουσίας των Ταλιμπάν μεταξύ του 1996 και του 2001. Στην ομώνυμη επαρχία γεννήθηκε εξάλλου το κίνημα αυτό στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Ο Αμπντούλ Γάνι Μπαράνταρ, ο οποίος γεννήθηκε στην επαρχία Ουρουζγκάν, στο νότιο Αφγανιστάν, και μεγάλωσε στην Κανταχάρ, είναι ο συνιδρυτής των Ταλιμπάν μαζί με τον μουλά Όμαρ, ο οποίος πέθανε το 2013, αλλά απέκρυπταν τον θάνατό του για δύο χρόνια.
Όπως αριθμός Αφγανών, η ζωή του σημαδεύτηκε από την σοβιετική εισβολή το 1979 και έγινε μουτζάχιντ, ενώ πιστεύεται ότι ήταν συμπολεμιστής του μουλά Όμαρ.
Το 2001 μετά την αμερικανική επέμβαση και την πτώση των Ταλιμπάν, μετείχε σε μικρή ομάδα ανταρτών οι οποίοι είχαν πρόθεση να συνάψουν συμφωνία με την οποία θα αναγνώριζαν την κυβέρνηση της Καμπούλ. Ωστόσο η πρωτοβουλία αυτή αποδείχθηκε ανεπιτυχής.
Όταν συνελήφθη το 2010 στο Καράτσι, στο Πακιστάν, ήταν ο στρατιωτικός επικεφαλής των Ταλιμπάν. Το 2018 αφέθηκε ελεύθερος, έπειτα από πιέσεις ιδιαίτερα της Ουάσινγκτον.
Ως πρόσωπο που είναι σεβαστό μεταξύ των υποστηρικτών διαφόρων τάσεων των Ταλιμπάν, ο Μπαράνταρ διορίστηκε στη συνέχεια επικεφαλής του πολιτικού τους γραφείου που βρισκόταν στο Κατάρ.
Από εκεί ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων με τους Αμερικανούς που οδήγησαν στην αποχώρηση των ξένων δυνάμεων από το Αφγανιστάν και στη συνέχεια των ειρηνευτικών συνομιλιών με την αφγανική κυβέρνηση που δεν απέφεραν καρπούς.
www.cnn.gr