Τα αεροπλάνα μένουν καθηλωμένα στο έδαφος και οι συρμοί ανεβάζουν ταχύτητες στην Ιταλία, καθώς τα τρένα έχουν γίνει το αγαπημένο μέσο μεταφοράς εκατομμυρίων πολιτών. Η εμβληματική αεροπορική εταιρία Alitalia βάζει και επίσημα λουκέτο από σήμερα έπειτα από δεκαετίες οικονομικών προβλημάτων, που εν μέρει οφείλονται στην αλλαγή των συνηθειών των Ιταλών και των Ευρωπαίων.
Ο αριθμός των επιβατών που παίρνουν το τρένο στην κύρια διαδρομή της χώρας, μεταξύ Ρώμης και Μιλάνου, έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί μέσα σε μια δεκαετία, από 1 εκατομμύριο το 2008 σε 3,6 εκατομμύρια το 2018 (στοιχεία σιδηροδρομικής κρατικής εταιρίας Ferrovie dello Stato). Ο Φρανσέσκο Γκαλιέτι, διευθύνων σύμβουλος της συμβουλευτικής εταιρίας Policy Sonar με έδρα τη Ρώμη, σημειώνει στο CNN πως η Alitalia ήταν πολύ επικεντρωμένη στην εγχώρια αγορά, κι όταν άλλαξαν οι συνήθειες των επιβατών δέχτηκε ισχυρό πλήγμα.
Επιπλέον, εμφανίστηκε ευάλωτη στον ανταγωνισμό όταν ξεκίνησε η επανάσταση των πτήσεων χαμηλού κόστους – και στη συνέχεια από τα τρένα υψηλής ταχύτητας. Οι επιβάτες των τρένων εξετάζουν το κόστος (μέτριο) την ταχύτητα, τα πρακτικά ζητήματα (χωρίς check-in κ.λπ.), το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και την άνεση (μπορούν να κλείνουν θέση και να δουλεύουν στον υπολογιστή).
Υπάρχουν μάλιστα δύο εταιρίες τρένων υψηλών ταχυτήτων για να διαλέξει κανείς. Η Trenitalia, ο κρατικός φορέας εκμετάλλευσης, έχει τα τρένα Frecce (Βέλη), τα Frecciarossa, Frecciabianca και Frecciargento (Κόκκινο, Λευκό και Ασημένιο Βέλος), που το καθένα καλύπτει ένα τμήμα της Ιταλίας, περίπου σε σχήμα «Τ» κατά μήκος του βόρειου τμήματος της χώρας και στη συνέχεια ευθεία κάτω, κατά μήκος της ιταλικής χερσονήσου. Τα ταχύτερα τρένα Frecciarossa μπορούν να κινηθούν με ταχύτητα 360 χλμ./ώρα. Η Nuovo Trasporto Viaggiatori, μια ιδιωτική εταιρία, εγκαινίασε τα τρένα Italo το 2012, καλύπτοντας 54 πόλεις την ημέρα. Η Ιταλία είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που διαθέτει δύο εταιρίες εκμετάλλευσης τρένων υψηλής ταχύτητας. Είναι επίσης η πρώτη με τρένα υψηλής ταχύτητας που παρέχουν και εμπορευματικές υπηρεσίες.
Η Trenitalia σε έκθεσή της το 2019 θέλησε να εξετάσει πώς άλλαξαν τα πράγματα στην πρώτη δεκαετία των τρένων υψηλής ταχύτητας. Η έρευνα έδειξε ότι ο αριθμός των συρμών στις γραμμές είχε διπλασιαστεί και ότι ο αριθμός των επιβατών στα τρένα υψηλής ταχύτητας είχε εκτοξευθεί από 6,5 εκατομμύρια το 2008 σε 40 εκατομμύρια το 2018. Ο στόλος των τρένων υψηλής ταχύτητας είχε διπλασιαστεί σε 144, και το 2018, το 69% όλων των επιβατών που ταξίδευαν μεταξύ Ρώμης και Μιλάνου έπαιρναν το τρένο – αύξηση 7,4% σε μόλις τρία χρόνια. Εν τω μεταξύ, τα αεροπορικά ταξίδια υποχώρησαν σχεδόν 7% την τριετία ως το 2018, αποτελώντας μόλις το 19,5% της αγοράς. Παράλληλα, το διάστημα 2008-2018 ο αριθμός των τουριστών που χρησιμοποιούσαν τα τρένα είχε εκτοξευθεί από 1,8 εκατομμύρια σε 7,3 εκατομμύρια.