ΟΙ ΑΡΓΥΡΟΠΕΛΕΚΑΝΟΙ ΔΕΝ ΨΗΦΙΖΟΥΝ
Λίμνη Κάρλα, ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά έργα των τελευταίων ετών όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Την ευθύνη για την προστασία και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας της ευρύτερης περιοχής έχει ο Φορέας Διαχείρισης των περιοχών Κάρλας Μαυροβουνίου Κεφαλόβρυσου Βελεστίνου Ο φορέας ως βασικός διαχειριστής (εκτός του κύριου των τεχνικών έργων επαναδημιουργίας που είναι η Περιφέρεια Θεσσαλίας) είναι υπεύθυνος για την προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας, αλλά ουσιαστικά παρακολουθεί και εποπτεύει την ισορροπία και ανάπτυξη του περιβαλλοντικού οικοσυστήματος του χερσαίου αλλά και του λιμναίου χώρου. Όλα τα είδη της χλωρίδας και της πανίδας εντοπίζονται σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό μέσα στο λιμναίο χώρο της Κάρλας όπου αυτή την εποχή η αποπεράτωση του έργου βρίσκεται στην τελευταία και πιο κρίσιμη φάση, στην ουσιαστική και τελική προσπάθεια ανασύστασής του.
Σε επίσκεψη που κάναμε πριν κάποιες μέρες στην περιοχή της Κάρλας μαζί με το συνυποψήφιο Κον Αχιλλέα Καλυβιώτη συναντήσαμε για ακόμη μια φορά τους εκπροσώπους του επιστημονικού προσωπικού του Φορέα Διαχείρισης και συγκεκριμένα τον Κον Παντελή Σιδηρόπουλο Δρ. Πολιτικό Μηχανικό Συντονιστή του Φορέα Διαχείρισης , τον Κον Ιωάννη Βέργο Βιολόγο MSc Υπεύθυνο Παρακολούθησης Ποιότητας Υδάτων και τον Κον Αλέξανδρο Χατζηγούλα Επόπτη-Φύλακα Υπεύθυνο Επόπτευσης-Φύλαξης Προστατευόμενης Περιοχής, οι οποίοι μας εξέθεσαν εκτενώς τα προβλήματα και τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η ανασύσταση του υδροβιότοπου. Επίσης μας ανέλυσαν το μεγαλύτερο πρόβλημα που ήδη διαφαίνεται της μη ύπαρξης φορέα διαχείρισης του νερού του ταμιευτήρα, πρόβλημα που θα δημιουργήσει τεράστια κοινωνικά προβλήματα αφού δεν θα είναι σε θέση να λειτουργήσει το έργο για τον διττό ρόλο τον οποίο κατασκευάστηκε.
Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2018 οπότε και εγκαταστάθηκε στα νέα κτίρια ο ΦΔ (Φορέας Διαχείρισης) η κατάσταση ήταν απογοητευτική , κτίρια καινούργια αλλά σε κακή κατάσταση γεμάτα υγρασία με αποτέλεσμα να ξηλωθούν τα ξύλινα πατώματα και να επιστρωθεί μια στρώση μπετόν και όχι βιομηχανικού δαπέδου όπως ενδείκνυται. Παρόλο που ακούγεται επουσιώδες καταδεικνύει την έλλειψη σοβαρού ενδιαφέροντος από μεριάς της υφιστάμενης περιφερειακής διοίκησης αφού στις συνεχόμενες οχλήσεις σε υπευθύνους για τις τεχνικές παραλείψεις αστοχίες στο κτίριο των γραφείων δεν προχώρησαν μέχρι τώρα σε καμία ουσιαστική ενέργεια στο γενικότερο κλίμα εγκατάλειψης που βιώνουν οι πολίτες και οι φορείς της Μαγνησίας προϊδεάζοντας μας για το τι θα ακολουθήσει στην περαιτέρω ανάλυση των προβλημάτων από τους υπευθύνους.
Την απαξίωση ενασχόλησης της σημερινής περιφερειακής αρχής με τα περιβαλλοντικά προβλήματα την έχω ήδη διατυπώσει για την ΑΕΡΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ (ότι εδώ και δέκα χρόνια δεν έκανε τίποτα για το περιβάλλον) αλλά δυστυχώς επιβεβαιώθηκα για ακόμη μια φορά, δίνοντας της ακόμη ένα ΜΕΤΑΛΛΙΟ ΑΔΙΑΦΟΡΙΑΣ ως την μόνη Περιφέρεια που μάλλον δεν θέλει ζεστό χρήμα παίρνοντας το βραβείο της προτελευταίας σε απορροφήσεις. Το ότι δεν υπάρχει ένας ανοιχτός κωδικός στο ΠΕΠ Θεσσαλίας στη Βιοποικιλότητα και Περιβάλλον στη περιφέρεια Θεσσαλίας είναι γεγονός. Ενώ ταυτόχρονα σε όλη την Ελλάδα με τους δυνητικά δικαιούχους (Φορείς διαχείρισης και Δήμους) οι Διαχειριστικές αρχές των περιφερειών (όπως πχ η Ήπειρος η Μακεδονία η Κρήτη) ξεκίνησαν και έβγαλαν προγράμματα περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος. ΤΡΑΓΙΚΗ πραγματικότητα για την περιοχή μας η υφιστάμενη περιφερειακή αρχή. Δεν έκανε τίποτα για το περιβάλλον του συγκεκριμένου οικοσυστήματος… από παρακολούθηση του δικτύου παροχών(εισροών – εκροών) που ουδέποτε εγκαταστάθηκε μέχρι ακόμα και του πιο απλού των θέσεων θέασης της πανίδας που σαπίζουν κατεστραμμένες κάνοντας πασιφανές και στον πλέον καλόπιστο πολίτη να αναρωτιέται αν γίνονται οποιεσδήποτε ενέργειες εκ μέρους της υφιστάμενης περιφερειακής Αρχής… Τηλεφωνήματα, έγγραφα από μεριάς του Φορέα Διαχείρισης και η Περιφέρεια κωφεύει. Εύλογο πια το ερώτημα που κάνει ο κοινωνικά ευαισθητοποιημένος πολίτης… γιατί ο συγκεντρωτικός Κος Αγοραστός (εφόσον έχει συγκεντρώσει πάνω του όλες τις ουσιαστικές αρμοδιότητες αφήνοντας στους περιφερειάρχες του τριτεύοντα ρόλο) δεν προχώρησε έστω και τώρα σε διορθωτικές ενέργειες ενώ ταυτόχρονα τους επιτρέπει να μας αντιπολιτεύονται χωρίς στοιχεία αλλά με λιβελογραφήματα επιτιθέμενοι λυσσαλέα κατά επιστημόνων με μεταπτυχιακά και διδακτορικά. Ας τους πει να μας ακούσουν αφού και τις γνώσεις έχουμε και την εμπειρία και ας υιοθετήσουν τουλάχιστον τις απόψεις μας όπως έκαναν με την πρόταση μας για την Εγκατάσταση δικτύου αέριας ρύπανσης ΠΟΥ ΜΑΣ ΤΙΜΗΣΑΝ ΕΝΑ ΠΕΡΙΠΟΥ ΜΗΝΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΞΑΓΓΕΛΙΑ ΜΑΣ ΥΙΟΘΕΤΩΝΤΑΣ ΠΛΗΡΩΣ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΜΑΣ.
Και να ήταν μόνο αυτό, όπου βρεθούν κι όπου σταθούν κατηγορούν την κεντρική κυβέρνηση για όλα τα δεινά του τόπου, ενώ το μεγαλύτερο κομμάτι του έργου τους προέρχεται από πόρους της Κεντρικής κυβέρνησης. Τους ενημερώνω λοιπόν (πράγμα που ξέρουν;) ότι το ΕΣΠΑ κεντρικά (Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη». (ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ) ) είναι ανοιχτό και ο φορέας διαχείρισης έχει καταθέσει δράσεις!!! ενώ το ΠΕΠ Θεσσαλίας στη Βιοποικιλότητα και Περιβάλλον όπως τονίσαμε και παραπάνω δεν έχει ανοίξει ακόμα ….αν δεν γίνει τώρα πότε; ….ΜΑΛΛΟΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΡΧΗ.
Και φυσικά δεν θα σταθούμε εδώ αφού όπως βλέπουμε το έργο της Κάρλας και οι δύο βασικοί ανταγωνιστικοί του στόχοι, η ανάπτυξη του οικοσυστήματος και η διαχείριση των υδάτινων πόρων για άρδευση δεν πρόκειται να υλοποιηθούν άμεσα. Το παραπάνω πηγάζει στα πλαίσια μιας παρωχημένης πολιτικής αντίληψης του ‘’κατασκευάζω και παρατάω’’ λες και κλείνω λακκούβες στους δρόμους (επίκαιρο λόγω εκλογών). Και ενώ χαμογελάνε στο Φακό σαν να παίζουν σε σήριαλ, ευχαριστημένοι και με ήσυχη την συνείδηση τους κόβοντας κορδέλες πάνω στα πτώματα των Αργυροπελεκάνων και κάθε λογής πτηνών και ψαριών…….
Ήδη σε προηγούμενο άρθρο μου έχω αναφερθεί ότι το πρόβλημα δεν είναι να κατασκευάσεις κάτι αλλά και να έχεις δυνητικά τις ικανότητες να το λειτουργείς. Και παρόλα αυτά η περιφερειακή αρχή επαναλαμβάνει το μοτίβο των Ολυμπιακών Ακίνητων και τις αρχές της πολιτικής διακυβέρνησης του 1960. Φτιάξαμε να λειτουργήσουμε ένα έργο χωρίς να υπάρχει ένας φορέας διαχείρισης για την άρδευση των καλλιεργειών καθώς και των ανταποδοτικών οφειλών που θα προκύπτουν. Ο ΧΡΟΝΟΣ μας έχει προσπεράσει και είμαστε ήδη στο και πέντε, ο ταμιευτήρας εκτιμάται ότι θα γεμίσει σε 2 έως 3 χρόνια (εάν θα υπάρχουν παρόμοιες βροχοπτώσεις) αλλά δυστυχώς, είμαστε ανέτοιμη ως περιφέρεια να διαχειριστούμε το έργο και τον κοινωνικό του ρόλο που θα επιτελέσει, αφού δεν μερίμνησε μέχρι τώρα κανένας για την δημιουργία διαχείρισης των υδάτων άρδευσης που σε τελική ανάλυση αυτός θα είναι και ο κοινωνικός ανταποδοτικός ρόλος στους αγρότες. Έτσι εφόσον δεν έχουν καθορίσει το φορέα, άρα δεν υπάρχει ανταποδοτικό τέλος, άρα δεν θα δουλέψουν τα αντλιοστάσια, άρα δεν θα υπάρξει άρδευση. Αλήθεια ΠΟΙΟΣ θα συντηρήσει τα έξη αντλιοστάσια; ΠΟΙΟΣ θα τα λειτουργήσει; ΠΟΙΟΣ θα τα στελεχώσει; ΠΟΥ θα βρεθούν οι πόροι; Είναι βέβαιο ότι οι πολίτες, οι αγρότες δεν γνωρίζουν την ακριβή κατάσταση που επικρατεί και δυστυχώς από ότι φαίνεται και η ίδια η περιφερειακή μας αρχή. Ακόμη και τώρα δεν είναι αργά, ας προχωρήσει η Περιφέρεια στη δημιουργία ενός ενιαίου φορέα διαχείρισης υδάτων της Κάρλας με στελέχωση και διαχείριση και με προϋπολογισμό από τα ίδια ανταποδοτικά τέλη χρήσης ώστε και το οικολογικό και περιβαλλοντικό τμήμα να εξυπηρετείται αλλά και ο ευρύτερος κοινωνικός του χαρακτήρας σε σχέση με την άρδευση.
Αλλά ας κάνουμε μια νοητική υπέρβαση, κι ας δεχτούμε ότι αύριο δημιουργήθηκε ο φορέας…θα πληροί τους βασικούς περιβαλλοντικούς και αρδευτικούς όρους και ρόλους που προβλέπονται από το Master Plan;
Και η απάντηση για ακόμη μια φορά είναι απογοητευτική ..ΟΧΙ!!!
Ο ταμιευτήρας δεν γεμίζει με τους απαραίτητους ρυθμούς εισροής υδάτων, ενώ οι συλλεκτήρες που φέρνουν καθαρό νερό μόλις πέρσι ολοκληρώθηκαν. Η τάφρος 2Τ που φέρνει νερό από τον Πηνειό δεν έχει την ικανή παροχετευτικότητα, άρα το σχέδιο ότι η Κάρλα θα δίνει περίπου 46 εκατομμύρια m3 νερό κάθε χρόνο για άρδευση είναι όνειρο θερινής νυκτός.
ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ ΔΕΝ ΥΛΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΠΟΤΕ Η Β’ ΦΑΣΗ ΜΕ ΚΑΘΑΡΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ που προέβλεπε να ανοίξει το φράγμα της Γυρτώνης με την κατασκευή νέας τάφρου με την ενδεδειγμένη παροχή και όχι την υφιστάμενη 2Τ και 1Τ που είναι αποστραγγιστικές. Με την 2Τ να αποτελούσε και να αποτελεί λύση ανάγκης, αφού με τις σημερινές εισροές Η ΚΑΡΛΑ θα μπορεί να προσφέρει στους αγρότες το πολύ 15 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και όχι 46 που προβλέπεται από το master plan, με αποτέλεσμα πολύ πιθανόν να υπάρξει κοινωνική αναταραχή αφού δεν θα εκπληρώνει τους στόχους του με ευθύνη 100% της σημερινής Περιφερειακής Αρχής. Άρα θα παραδώσει στην νέα περιφερειακή αρχή ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΗΝ ΛΥΣΗ για ακόμη μια φορά.
Δυστυχώς οι εγκληματικές παραλείψεις δεν σταματούν εδώ, αφού ως δια μαγείας το 60% της παροχής της 2Τ χάνεται στην διαδρομή π.χ. από τα 10m3/sec που ξεκινάν από τον Πηνειό καταλήγουν τα 4m3/sec στο ταμιευτήρα. Και ενώ ο φορέας αναφέρει ότι ανταγωνιστικοί φορείς πιθανόν, ή ακόμη και μεμονωμένοι αγρότες να παίρνουν κατά την διαδρομή ποσότητες του νερού η περιφερειακή αρχή κωφεύει.
Και το κακό συνεχίζεται… ποιος αλήθεια γνωρίζει για το φυσικό φίλτρο που κατασκευάστηκε στην απόληξη της 1Τ και συγκεκριμένα για τον τεχνητό υγρότοπο με καλαμώνες 110 περίπου στρεμμάτων που βρίσκεται στην περιοχή του αντλιοστασίου της Πέτρας; Ουδέποτε λειτούργησε ή ακόμα και αν λειτούργησε δεν λειτούργησε σωστά. Ο βασικός του ρόλος στη λειτουργία του έργου είναι να μαζεύει από την 1Τ τις απορροές του κάμπου (στραγγίδια) τα οποία και είναι τα ποιο βεβαρημένα σε ρυπαντικά φορτία που με τους καλαμώνες θα αποτελούσε το φυσικό φίλτρο το οποίο δεν λειτουργεί και δεν λειτούργησε σωστά ΠΟΤΕ πάλι με ευθύνη της περιφέρειας … Το γεμίζουν χωρίς πρόγραμμα χωρίς μετρήσεις, και δεν είναι τυχαίο ότι το είχαν ξεχάσει για σχεδόν ένα χρόνο κλειστό, σχεδόν ξεραμένο (άλλωστε στη συνημμένη αεροφωτογραφία που τραβήχτηκε σε ανύποπτο χρόνο φαίνεται ότι είναι ξερό όπως και σήμερα άλλωστε) αλλά ακόμη και τώρα δεν ασχολείται κανένας με αποτέλεσμα να ΚΑΤΑΛΥΟΝΤΑΙ οι περιβαλλοντικοί όροι και όλα τα νερά που εισρέουν στην λίμνη εισρέουν χωρίς ελεγχόμενο φιλτράρισμα με ΚΑΘΑΡΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ χωρίς μετρήσεις άρα το βασικό περιβαλλοντικό φίλτρο δεν λειτουργεί ενώ το 40% που απομένει κατά την διαδρομή από τον ΠΗΝΕΙΟ από την 2Τ (το πιο καθαρό) που καταφέρνει να φτάσει στον Ταμιευτήρα καθώς και η παροχή της 1Τ με το πιο επιβαρημένο νερό καταλήγει σε περίπου ισόποσες ποσότητες στην Κάρλα . Οι υποχρεώσεις της Περιφέρειας να παίρνονται στοιχεία μετρήσεων ποσότητας και ποιότητας νερού στην είσοδο και στην έξοδο για τον υδροβιότοπο (το φυσικό φίλτρο) δεν τηρούνται με μόνη εξαίρεση τον φύλακα που ανοίγει και κλείνει τις αντλίες χωρίς να έχει τις απαραίτητες γνώσεις και χωρίς να έχουμε εικόνα από τις παροχές εισροών παρά μόνο κάποιες γενικές εκτιμήσεις μεγεθών. Άρα ποια διαχείριση εκτελεί η περιφέρεια; Τηρεί πλήρως ή τουλάχιστον μερικώς τις υποχρεώσεις της; Η στα πλαίσια μια γενικότερης επικοινωνιακής πολιτικής που εξασκεί τα τελευταία χρόνια υπόσχεται διάφορα μεταθέτοντας τα προβλήματα στο μέλλον;
Μήπως ενδιαφέρθηκαν για τις πλωτές εξέδρες που χρειάζονται να φωλιάσουν οι Αργυροπελεκάνοι, μια και με την αύξηση της στάθμης των υδάτων οι φωλιές τους θα εξαφανιστούν, με αποτέλεσμα να φύγουν από την Κάρλα ένα από τα πιο σπάνια και προστατευόμενα είδη πτηνών της ΕΥΡΩΠΗΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΚΑΝΟΥΝ ΤΗΝ ΤΙΜΗ να φωλιάζουν στην λίμνη;
Κι ενώ όλες οι προαναφερθείσες δράσεις πχ παροχόμετρα, θέσεις θέασης, παρακολούθησης online περιβαλλοντικών μεγεθών θα μπορούσαν να ενταχθούν στο ΠΕΠ η περιφέρεια με πρωτοφανή αδιαφορία κι αναποτελεσματικότητα δεν ασχολείται καθόλου ΟΔΗΓΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΣΕ ΣΙΓΟΥΡΗ ΑΝΑΣΧΕΣΗ.
Όσο για την παρακολούθηση της ποιότητας των νερών του Ταμιευτήρα από το Φορέα Διαχείρισης υλοποιήθηκε σε μηνιαία βάση μήνα στο παλιό ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ πρόγραμμα της παρακολούθησης ποιότητας υδάτων που στη συνέχεια συνεχίστηκε με τη συνδρομή του Περιφερειακού Εργαστηρίου Δημόσιας Υγείας Θεσσαλίας που υπάγεται στο ΚΕΕΛΠΝΟ, ενώ εδώ και τρία χρόνια συνεχίζεται με χρήματα της περιφέρειας (Να πούμε και ότι κάνει και κάτι) με ευθύνη του Τμήματος Υδροοικονομίας. Τελικά σαν αποτέλεσμα των όλων παραπάνω το ήδη μέτριας ποιότητας νερό σαν εισερχόμενο στη λίμνη υποβαθμίζεται ακόμη περισσότερο, εφόσον δεν υπάρχει η απαραίτητη κυκλοφορία. Οσο για τους θανάτους των πτηνών και ιδιαίτερα των Αργυροπελεκάνων που παρατηρήθηκαν τα τελευταία χρόνια τους καλοκαιρινούς μήνες, παρόλο που υπάρχουν κυανοβακτήρια στα νερά της λίμνης, σύμφωνα με το έκτακτο πρόγραμμα παρακολούθησης που υλοποίησε ο Δημόκριτος σε νεκρά πουλιά και ψάρια δεν ανιχνεύθηκαν καθόλου κυανοτοξίνες και φυσικά τους ΕΛΕΓΧΟΥΣ ΤΟΥΣ ΠΛΗΡΩΝΕΙ ΓΙΑ ΑΚΟΜΗ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ. Η ανασύσταση της λίμνης Κάρλας ήταν και είναι ένα όνειρο ζωής για τους φορείς και τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλίας , οι οποίοι ΑΠΑΙΤΟΥΝ από την πολιτεία την προστασία της, ώστε να αποτελέσει ξανά πηγή ζωής, ανάπτυξης και τουρισμού. Τελειώνοντας θα τελειώσω με μια απόστροφο του Ελύτη προς την περιφέρεια ‘’ …μη παρακαλώ σας μη λησμονάτε τη χώρα μου’’..